-Κύριε Τσιαχρή , τι είναι αυτό που δίνει σήμερα δύναμη στον ποιητή να συνεχίσει ,ή και να ξεκινήσει , τη δύσκολη αναμέτρηση με τον κόσμο των λέξεων ; Εννοώ μήπως οι ποιητές είναι καταδικασμένοι να ζουν στο περιθώριο;
-Εδώ κατά έναν τρόπο θα διαφωνήσω μαζί σας . Εξαρτάται από το πως βλέπει κανείς το περιθώριο . Αν θεωρήσει πως το περιθώριο ταυτίζεται με την όποια μειοψηφία ,τότε μπορεί να έχετε δίκιο . Αν όμως δούμε την έννοια του περιθωρίου με άλλα κριτήρια , αν ας πούμε θεωρήσουμε ότι δεν είναι η ποσότητα αλλά η ποιότητα η παράμετρος που δίνει στο περιθώριο τη βαθύτερη σημασία του , ε τότε ο ποιητής εξακολουθεί να βρίσκεται στο κέντρο των πραγμάτων
-Θεωρείτε δηλαδή ότι το περιθώριο είναι η μεγάλη απρόσωπη μάζα ,η οποία αποσυντονισμένη και επίμονα προσηλωμένη στο κυρίαρχο δόγμα του πραγματισμού χάνει το μεδούλι των πραγμάτων ;
-Ακριβώς ! Εκεί παίζεται όλο το παιχνίδι .Αλίμονο αν ο ποιητής πιστέψει ότι εκείνος είναι ο απόκληρος της σημερινής πραγματικότητας .Δεν πρέπει να τους κάνει τη χάρη . Η μεγάλη απρόσωπη μάζα ,όπως την χαρακτηρίσατε , είναι που πρέπει να κλίνει προς αυτόν όχι αυτός προς εκείνη
-Εδώ θα μπορούσε να σας κατηγορήσει κάποιος ότι πάσχετε από έναν ανίατο ρομαντισμό ! Τι θα του απαντούσατε ;
-Αν ρομαντικός είναι αυτός που έχει στα μάτια του πολλές εκδοχές της πραγματικότητας και όχι μόνο αυτή για την οποία προσπαθούν να τον πείσουν , δε μ’ ενοχλεί καθόλου η κατηγορία . Σας το επαναλαμβάνω με άλλα λόγια : είναι το άγουρο που πρέπει να μοιάσει με το ώριμο , για να μπορέσει ο καρπός ν’ αποκτήσει την οριστική του γεύση
-Και σε τι ακριβώς συνίσταται αυτή η ωριμότητα των ποιητών ; Τι είναι εκείνο που τους θέτει εξ ορισμού σε ένα επίπεδο παραπάνω από τη μάζα ;
-Δεν είναι διακήρυξη αλαζονείας ,αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι στη συνομοταξία των ποιητών αντικρίζει κανείς τον άνθρωπο στην ολοκλήρωσή του .Αντικρίζει τον ανατόμο της πραγματικότητας , έτσι τον ονομάζω εγώ .
-Και ποιο είναι το εργαλείο στα χέρια του ; Ποιο είναι το νυστέρι του ποιητή ;
-Η τόλμη με την οποία αναποδογυρίζει δεδομένες καταστάσεις . Δε φαντάζεστε πόσο περιπετειώδες μα και πόσο οδυνηρό μπορεί να είναι αυτό . Αλλά και ποια ενορχήστρωση των αισθήσεων απαιτεί . Σκόπιμα χρησιμοποίησα τη λέξη ενορχήστρωση ,γιατί δεν είναι πάντοτε εύκολη στην περίπτωση του πραγματιστή . Ξέρετε η μεγάλη αρρώστια της εποχής μας είναι αυτό που εγώ αποκαλώ «διασκορπισμός» .Μία διάχυση στόχων , δυνάμεων , αισθήσεων και νοημάτων . Είναι πολύ δύσκολο μέσα σ’ έναν τόσο μεγάλο διασκορπισμό να διαπεράσει κανείς τα πολλά στρώματα που κρύβουν την ουσία ,και να χαθεί στις επιμέρους αναζητήσεις του .
-«Υπερφυσική» οντότητα λοιπόν ο ποιητής ;
-Κάθε άλλο ,κύριε Ανταίο .Για να μην παρεξηγηθώ . Είναι κομμάτι σάρκας που έχει τις ίδιες βιολογικές λειτουργίες όπως όλοι . Θα χασμουρηθεί , θα πεινάσει , θα διψάσει .Αλλά δε θ’ αφήσει αυτές τις λειτουργίες να γίνουν η μοναδική διέξοδος για το σώμα του .Θα το αναγκάσει να βρει ουρανό ,όταν όλα γύρω του μυρίζουν χώμα
-Ασφαλώς , αλλά εγώ θα επιμείνω ! Δε σας ενοχλεί που αυτή η ικανότητα των ποιητών ελάχιστα επιδοκιμάζεται και επιβραβεύεται στη σημερινή εποχή ; Δεν αισθάνεστε κάποτε το βάρος της ματαιότητας μιας τέτοιας προσπάθειας ,όταν αυτή δε βρίσκει αποδοχή από έναν σεβαστό αριθμό ανθρώπων ;
-Πολύ συχνά ! Αλλά αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με ό,τι σας είπα παραπάνω . Είναι απλώς ένα παροδικό ολίσθημα της βούλησης του ποιητή να εκπληρώσει την αποστολή του
-Και ποια είναι αυτή η αποστολή , κύριε Τσιαχρή ;
-Να διδάσκει ότι το τίποτε μπορεί να γεννήσει ομορφιά
-Ας αφήσουμε το γενικότερο στίγμα των ποιητών κι ας έρθουμε στη δική σας παρουσία στα γράμματα . Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να επιλέξετε την ποίηση ως τρόπο έκφρασης ;
-Η μεγαλύτερη ελευθερία που παρέχει στο δημιουργό σε σχέση ας πούμε με την πεζογραφία ,αλλά και η πρόκληση του να αναγκάζεται να συρρικνώσει ,για να παραφράσω λίγο τον Μαγιακόφσκι , δεκάδες σκέψεις και συναισθήματα στο σχήμα ελάχιστων ή και μιας μοναδικής λέξης .Κι όταν ο ποιητής κατορθώνει αυτή τη συρρίκνωση ,νομίζω πως θα το αισθάνεστε κι εσείς , η ηδονή του αγγίζει τα όρια του σαρκικού έρωτα , της εκσπερμάτισης ή του οργασμού
-Συχνά τα ποιήματά σας μοιάζουν με γενετήσιες εκρήξεις ! Πρόκειται για ενσυνείδητη προεπιλογή ή αυτό προκύπτει στην πορεία της σύνθεσης ;Θέλω να πω το εξής . Ξεκινάτε έχοντας στο νου σας ότι το ποίημα πρέπει να λάβει τη συγκεκριμένη φόρμα ή ανακαλύπτετε κι εσείς ,καθώς γράφετε το ποίημα , ότι το ποιητικό σας εγώ εκρήγνυται μαζί με τις λέξεις που γράφονται στο μυαλό σας και στο χαρτί ;
-Συμβαίνουν και τα δύο …άλλωστε αν επρόκειτο για ένα είδος φόρμας , θα εξέθετα τα ποιήματα σε πολύ μεγάλο κίνδυνο . Μπορεί στην αρχή να γοήτευαν με το δυναμισμό τους ,αλλά σύντομα θα κατέρρεαν κάτω από το βάρος μιας απαιτητικής ανάγνωσης . Ξέρετε ο αναγνώστης είναι πολύ πιο ευφυής απ’ ότι ορισμένες φορές φανταζόμαστε .
-Και ποια είναι η σχέση σας με τους αναγνώστες σας ; Εννοώ τους λαμβάνετε υπόψη κατά τη σύνθεση των ποιημάτων σας ή κινείστε εντελώς μοναχικά στο δρόμο της δημιουργίας ; Για να το γενικεύσω : ο καλλιτέχνης δικαιούται να αγνοεί τις προσδοκίες του κοινού του ;
-Κατά έναν τρόπο δεσμεύεται .Αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι δημιουργεί για να ευχαριστήσει το κοινό του . Θα ήταν αφόρητα προβλέψιμος και γιατί όχι δειλός . Θα αναιρούνταν η αυτοτέλεια της φυσιογνωμίας του .Το κοινό οφείλει να αποδέχεται με ώριμο τρόπο το δικαίωμα του καλλιτέχνη να ανατρέπει τις προσδοκίες που αυτό έχει από εκείνον
-Κλείνοντας αυτή τη μικρή μας συζήτηση ,θα ήθελα να σας βάλω στον πειρασμό ,μια και θεωρήσατε μέγιστη ηδονή του ποιητή τη συρρίκνωση πολλών εμπειριών σε μία λέξη , να μας αποτυπώσετε με μία –δύο λέξεις το ποιητικό σας όραμα
-Αποναρκοθετημένο ναρκοπέδιο
Ο Γιάννης Ανταίος είναι δημοσιογράφος και κριτικός της λογοτεχνίας
