Δευτέρα 30 Ιουνίου 2014

Συνέντευξη του Κώστα Τσιαχρή στον Γιάννη Ανταίο



-Κύριε  Τσιαχρή  , τι  είναι  αυτό  που   δίνει  σήμερα  δύναμη  στον  ποιητή  να  συνεχίσει   ,ή  και  να   ξεκινήσει ,  τη   δύσκολη   αναμέτρηση  με τον κόσμο  των  λέξεων ; Εννοώ  μήπως  οι  ποιητές   είναι  καταδικασμένοι  να  ζουν  στο  περιθώριο; 

-Εδώ  κατά  έναν  τρόπο  θα  διαφωνήσω  μαζί σας .  Εξαρτάται  από το  πως  βλέπει  κανείς  το  περιθώριο . Αν  θεωρήσει  πως  το  περιθώριο  ταυτίζεται  με την  όποια  μειοψηφία  ,τότε  μπορεί  να  έχετε   δίκιο . Αν όμως  δούμε  την έννοια  του περιθωρίου  με  άλλα  κριτήρια , αν ας  πούμε  θεωρήσουμε  ότι  δεν  είναι  η ποσότητα   αλλά  η  ποιότητα   η  παράμετρος   που   δίνει  στο   περιθώριο  τη  βαθύτερη   σημασία  του , ε τότε  ο  ποιητής   εξακολουθεί να βρίσκεται   στο  κέντρο  των πραγμάτων  

-Θεωρείτε  δηλαδή  ότι  το  περιθώριο   είναι  η  μεγάλη  απρόσωπη  μάζα  ,η  οποία  αποσυντονισμένη  και  επίμονα  προσηλωμένη   στο κυρίαρχο   δόγμα  του  πραγματισμού  χάνει  το  μεδούλι  των  πραγμάτων ;

-Ακριβώς ! Εκεί  παίζεται  όλο το  παιχνίδι .Αλίμονο  αν  ο ποιητής  πιστέψει  ότι   εκείνος  είναι  ο   απόκληρος  της  σημερινής  πραγματικότητας .Δεν πρέπει να  τους  κάνει  τη  χάρη . Η  μεγάλη  απρόσωπη   μάζα ,όπως  την  χαρακτηρίσατε , είναι  που  πρέπει  να  κλίνει  προς αυτόν  όχι  αυτός  προς   εκείνη  

-Εδώ  θα  μπορούσε  να  σας  κατηγορήσει  κάποιος  ότι   πάσχετε  από  έναν  ανίατο   ρομαντισμό ! Τι  θα του  απαντούσατε ; 

-Αν   ρομαντικός   είναι  αυτός  που  έχει  στα  μάτια  του πολλές   εκδοχές  της  πραγματικότητας  και  όχι  μόνο αυτή για την οποία  προσπαθούν να τον πείσουν  , δε  μ’ ενοχλεί  καθόλου η  κατηγορία . Σας το   επαναλαμβάνω  με άλλα  λόγια : είναι  το  άγουρο  που  πρέπει  να  μοιάσει  με το  ώριμο , για  να  μπορέσει ο  καρπός  ν’ αποκτήσει  την  οριστική  του γεύση  

-Και  σε τι  ακριβώς  συνίσταται  αυτή  η ωριμότητα   των  ποιητών ; Τι  είναι  εκείνο  που   τους  θέτει  εξ  ορισμού   σε  ένα  επίπεδο  παραπάνω  από  τη  μάζα ; 

-Δεν  είναι  διακήρυξη  αλαζονείας  ,αλλά  πιστεύω  ακράδαντα   ότι  στη  συνομοταξία   των  ποιητών  αντικρίζει  κανείς  τον  άνθρωπο   στην  ολοκλήρωσή  του .Αντικρίζει   τον  ανατόμο   της  πραγματικότητας  , έτσι  τον  ονομάζω  εγώ . 

-Και  ποιο  είναι  το  εργαλείο   στα  χέρια  του ; Ποιο  είναι  το  νυστέρι  του  ποιητή ; 

-Η τόλμη με την  οποία  αναποδογυρίζει   δεδομένες  καταστάσεις . Δε  φαντάζεστε  πόσο   περιπετειώδες  μα και  πόσο  οδυνηρό  μπορεί  να  είναι  αυτό . Αλλά  και  ποια  ενορχήστρωση  των  αισθήσεων  απαιτεί . Σκόπιμα  χρησιμοποίησα  τη  λέξη  ενορχήστρωση  ,γιατί  δεν  είναι  πάντοτε  εύκολη   στην  περίπτωση  του  πραγματιστή . Ξέρετε  η  μεγάλη  αρρώστια  της  εποχής  μας  είναι  αυτό  που  εγώ αποκαλώ «διασκορπισμός» .Μία  διάχυση  στόχων , δυνάμεων , αισθήσεων και  νοημάτων . Είναι  πολύ δύσκολο  μέσα  σ’  έναν  τόσο  μεγάλο  διασκορπισμό  να  διαπεράσει  κανείς  τα  πολλά   στρώματα  που  κρύβουν   την  ουσία  ,και  να  χαθεί  στις  επιμέρους  αναζητήσεις  του . 

-«Υπερφυσική»  οντότητα      λοιπόν  ο  ποιητής ; 

-Κάθε  άλλο ,κύριε  Ανταίο   .Για  να  μην  παρεξηγηθώ . Είναι  κομμάτι  σάρκας  που  έχει  τις  ίδιες  βιολογικές  λειτουργίες  όπως  όλοι . Θα χασμουρηθεί , θα  πεινάσει , θα  διψάσει .Αλλά  δε θ’ αφήσει   αυτές  τις  λειτουργίες  να   γίνουν  η  μοναδική  διέξοδος  για  το  σώμα  του .Θα  το  αναγκάσει  να  βρει  ουρανό ,όταν  όλα  γύρω  του  μυρίζουν  χώμα  

-Ασφαλώς  , αλλά   εγώ  θα  επιμείνω  !  Δε  σας  ενοχλεί  που   αυτή  η ικανότητα  των  ποιητών  ελάχιστα  επιδοκιμάζεται  και   επιβραβεύεται  στη  σημερινή  εποχή ; Δεν   αισθάνεστε   κάποτε  το  βάρος  της   ματαιότητας  μιας  τέτοιας  προσπάθειας  ,όταν  αυτή   δε  βρίσκει  αποδοχή   από  έναν  σεβαστό  αριθμό  ανθρώπων ; 

-Πολύ  συχνά  ! Αλλά  αυτό   δεν  έρχεται   σε  αντίφαση  με  ό,τι  σας  είπα  παραπάνω . Είναι  απλώς  ένα  παροδικό   ολίσθημα  της  βούλησης  του  ποιητή  να  εκπληρώσει  την  αποστολή  του  

-Και  ποια  είναι   αυτή  η  αποστολή  , κύριε  Τσιαχρή  ; 

-Να  διδάσκει   ότι  το  τίποτε  μπορεί να γεννήσει  ομορφιά 

-Ας  αφήσουμε   το  γενικότερο  στίγμα  των ποιητών  κι ας  έρθουμε   στη δική  σας  παρουσία στα γράμματα . Τι  ήταν  αυτό που  σας  παρακίνησε  να  επιλέξετε  την ποίηση  ως τρόπο  έκφρασης ;  

-Η   μεγαλύτερη  ελευθερία  που  παρέχει    στο  δημιουργό   σε  σχέση  ας  πούμε  με την  πεζογραφία  ,αλλά  και  η  πρόκληση  του  να   αναγκάζεται  να  συρρικνώσει  ,για να  παραφράσω  λίγο τον  Μαγιακόφσκι ,  δεκάδες   σκέψεις και συναισθήματα  στο   σχήμα ελάχιστων  ή  και  μιας  μοναδικής  λέξης .Κι  όταν   ο  ποιητής  κατορθώνει   αυτή  τη συρρίκνωση ,νομίζω πως θα το   αισθάνεστε  κι  εσείς , η   ηδονή   του  αγγίζει  τα  όρια  του  σαρκικού έρωτα , της  εκσπερμάτισης  ή του  οργασμού  

-Συχνά  τα  ποιήματά   σας  μοιάζουν  με  γενετήσιες   εκρήξεις ! Πρόκειται  για  ενσυνείδητη  προεπιλογή   ή  αυτό   προκύπτει   στην  πορεία  της  σύνθεσης ;Θέλω  να  πω   το  εξής . Ξεκινάτε  έχοντας  στο  νου  σας  ότι  το  ποίημα  πρέπει να λάβει τη  συγκεκριμένη  φόρμα  ή    ανακαλύπτετε  κι  εσείς   ,καθώς  γράφετε το  ποίημα , ότι  το  ποιητικό  σας  εγώ    εκρήγνυται   μαζί  με τις  λέξεις  που   γράφονται  στο  μυαλό   σας  και στο χαρτί ; 

-Συμβαίνουν και  τα δύο …άλλωστε  αν  επρόκειτο  για  ένα  είδος  φόρμας ,  θα  εξέθετα   τα  ποιήματα  σε πολύ μεγάλο  κίνδυνο . Μπορεί  στην  αρχή  να γοήτευαν   με το δυναμισμό  τους ,αλλά  σύντομα  θα  κατέρρεαν  κάτω από το βάρος  μιας  απαιτητικής  ανάγνωσης . Ξέρετε  ο  αναγνώστης  είναι  πολύ  πιο   ευφυής  απ’ ότι ορισμένες  φορές  φανταζόμαστε . 

-Και  ποια  είναι   η  σχέση  σας  με  τους  αναγνώστες  σας ; Εννοώ  τους  λαμβάνετε  υπόψη  κατά  τη  σύνθεση των ποιημάτων  σας  ή  κινείστε  εντελώς  μοναχικά  στο  δρόμο  της  δημιουργίας ; Για  να το  γενικεύσω : ο καλλιτέχνης  δικαιούται   να  αγνοεί   τις  προσδοκίες  του  κοινού του ; 

-Κατά  έναν  τρόπο   δεσμεύεται .Αλλά  αυτό  σε καμία  περίπτωση  δε  σημαίνει  ότι  δημιουργεί   για  να  ευχαριστήσει  το  κοινό του . Θα  ήταν  αφόρητα προβλέψιμος  και   γιατί  όχι   δειλός . Θα  αναιρούνταν  η  αυτοτέλεια  της φυσιογνωμίας  του .Το  κοινό  οφείλει  να   αποδέχεται  με  ώριμο  τρόπο  το   δικαίωμα  του  καλλιτέχνη  να  ανατρέπει  τις  προσδοκίες  που  αυτό  έχει   από  εκείνον
  
-Κλείνοντας    αυτή  τη  μικρή  μας  συζήτηση ,θα  ήθελα  να  σας  βάλω στον  πειρασμό  ,μια  και θεωρήσατε  μέγιστη   ηδονή  του  ποιητή  τη συρρίκνωση πολλών εμπειριών  σε  μία λέξη , να  μας   αποτυπώσετε  με μία –δύο  λέξεις   το ποιητικό  σας  όραμα  

-Αποναρκοθετημένο  ναρκοπέδιο 

Ο  Γιάννης  Ανταίος  είναι   δημοσιογράφος  και  κριτικός  της  λογοτεχνίας  

Πέμπτη 26 Ιουνίου 2014

Κώστας Τσιαχρής "Η κρεμάλα"



Βάζω τα γράμματα
Σε μια   σειρά
Μου  βγαίνουν  άλλα
Εγώ
      Κι   εσύ 
                   Και  η  φωτιά
Σε μια ζωή  χωρίς  ζωή
Να  παίζουμε  κρεμάλα

-Πρώτα το   Ζήτα
-Θα καείς
Σου βάζω το  κεφάλι
Ξεκίνα απ΄τα φωνήεντα
Τα  σπίρτα  βγαίνουν   πάλι

Σε τούτο  το  στερέωμα
Ποιος παίρνει  και  Ποιος  δίνει
Και   Ποιος μονάχος του
θα  κρεμαστεί
Σου ρίχνω  τη  βενζίνη

Κι αν  βρεις  τη   λέξη
Κράτα τη 
Στα  δόντια  σου με  μένος
Όταν  δε  θα’χει διαφορά
Δήμιος  ή  Κρεμασμένος

Κώστας   Τσιαχρής   [Από  τα   "Αιμοπετάλια"]