Ευριπίδη "Μήδεια" Β επεισόδιο Μετάφραση Κώστας Τσιαχρής

ΙΑΣΩΝ
Δεν  είναι  η  πρώτη  μου  φορά  
αλλά  πολλές  που ένιωσα
πόσο  αγιάτρευτο  κακό
είν' η  βαριά  οργή 
Κι ενώ  μπορούσες  τούτη  δω  τη γη
το  σπίτι  αυτό   δικά  σου  να' χεις ,
μ' ελαφριά  καρδιά  υπομένοντας
τα σχέδια  των αρχόντων ,
τα  κούφια  λόγια  σου  θα σ' εξορίσουν
απ' τη χώρα
Για  μένα  δε με  νοιάζει στάλα
Ποτέ  μην πάψεις να το  λες
τι  τιποτένιος άντρας  είναι  ο  Ιάσων
Όμως  για  κείνα  που είπες  για τους άρχοντες
να  θεωρείς  που  τιμωρείσαι  μ' εξορία 
κέρδος
Εγώ παρόλο που  λυσσομανούσαν  τα  παλάτια ,
συνέχεια  πάσχιζα την  αγανάκτησή  τους 
να  γλυκάνω
και  πολεμούσα  εδώ να  μείνεις
Μα  εσύ απ'  την αφροσύνη  σου  δεν  κάνεις  βήμα ,
συνέχεια  λες  βρισιές  για  τα  παλάτια
κι  η  πληρωμή  σου θα' ναι  ο  ξεριζωμός
Ακόμη  κι έτσι  όμως , να' ρθω  εδώ
για  τους  αγαπημένους  μου  δεν  είναι  κόπος,
γιατί  για  σένα   γνοιάζομαι  ,γυναίκα,
μη  φύγεις  δίχως  χρήματα  με τα  παιδιά,
μην τύχει  και  σου  λείψει  κάτι
Είναι  πολλά  κακά  που  σέρνει  από  κοντά της
η εξορία
Κι  αν  τώρα  χολωμένη  είσαι  μαζί  μου,
εγώ  ποτέ  δε θα  μπορούσα  να  σκεφτώ
κακό  για  σένα

ΜΗΔΕΙΑ
Α τρισάθλιε , γιατί μπροστά  στην ανανδρία  σου
μονάχα  τούτη τη βρισιά  μπορώ  να  ξεστομίσω
Ήρθες  σε  μας  , ήρθες  εσύ
που  ο  μισητότερος  σε  μένα  , στους  θεούς 
και  σ' όλους  τους ανθρώπους  είσαι
Αυτό  δεν  είναι  θάρρος  ούτε  τόλμη,
να βλέπεις  κατά  πρόσωπο  τους  φίλους   που αδικείς,
αλλά  η μεγαλύτερη  απ΄όλες  τις  αρρώστιες  των  θνητών ,
η  αδιαντροπιά 
Όμως  καλά έκανες  και  ήρθες
Με  τις  βλαστήμιες  που θα  σου  μετρώ ,
θ' ανακουφίζω  την καρδιά  μου
κι  εσύ  θ' ακούς  αυτά  και  θα  πικραίνεσαι
Και  πρώτα  απ΄τα  παλιά  θ' αρχίσω να  ιστορώ
Σ' έσωσα ,όπως  γνωρίζουν οι Έλληνες
που  ταξιδεύανε  μαζί σου  στην  Αργώ
Τους  ταύρους  που  ξεφύσαγαν  φωτιά 
είχες  σταλθεί  να  ζέψεις
και  το  χωράφι που γεννάει  το  θάνατο 
να  σπείρεις
Εγώ  λοιπόν το δράκοντα 
που φύλαγε τ΄ολόχρυσο  τομάρι  ξάγρυπνος
και  το' ντυνε  ολόγυρα  με  τις περίπλοκές  του σπείρες,
σκότωσα,
το φως  της  σωτηρίας  κάνοντας  για  σένα  ν'  ανατείλει
Το  σπίτι  , το  γονιό  μου  πρόδωσα
κι εδώ μαζί σου έφτασα  στην  Πηλειορείτικη  Ιωλκό 
Τον  έρωτα  εμπιστεύτηκα  περισσότερο
παρά  τη λογική
Και  με το φόνο  που είν' ο  πιο  φριχτός
ξέκανα  τον  Πελία,
τον σκότωσαν  οι  ίδιες  του οι  κόρες ,
και  στείρωσα  μες στη  ψυχή μου  κάθε  φόβο
Κι  αντί  για  τούτα  τα  καλά ,
χειρότερε  απ' τους  άντρες,
μας  πρόδωσες  εμάς 
κι απόκτησες  καινούργια  αγάπη,
ας είχες  τα  παιδιά σου
Γιατί  αν ήσουνα  ακόμη άκληρος,
θα  σου το  συγχωρούσα  που  σε  μέθυσε
ο έρωτας  αυτός
Μα  δεν πιστεύω  πια  στους  όρκους  σου 
κι  ούτε  μπορώ  να ξέρω  αν το  νομίζεις
πως   οι  παμπάλαιοι  θεοί
δεν  έχουν πια  κανένα  κύρος
ή μήπως  νέοι θεσμοί ,οι  τωρινοί,
αφεντεύουν  τους  ανθρώπους ,
αφού το  νιώθεις  δεν τηρείς 
τους  όρκους που είχες  δώσει
Αχ  δεξί  μου χέρι ,που το 'σφιγγες   συχνά εσύ
κι αυτά τα  γόνατα ,
πόσο  ανώφελα  μας  μόλυνε   ο άντρας  ο  κακός
Κι  απ' τις  ελπίδες  μας ακόμη  προδοθήκαμε  
Εμπρός  λοιπόν  , σα να' σουν  φίλος  μου  θα σε ρωτήσω
-καλό   δεν περιμένω  βέβαια  από  σένα,
κι  όμως  θα σε ρωτήσω -
Ποιον  δρόμο  τώρα  να τραβήξω; Ποιον  από τους  δυο ;
Στο  σπίτι  του  πατέρα  μου  ,
που  αυτό  και  την πατρίδα  πρόδωσα,
για  να' ρθω  εδώ  για  χάρη  σου  ;
Ή τάχα  προς  τις  δύστυχες  τις  κόρες  του  Πελία;
Ωραία  που θα  με δέχονταν  στο  σπίτι  τους 
εμένα  του  πατέρα  τους  τη φόνισσα !
Τέτοια  τροπή  έχουν πάρει πια  τα  πράγματα :
Κατάντησα  να  με  μισούν  οι   φίλοι απ΄την πατρίδα
κι  εκείνους  που  δεν έπρεπε  καθόλου εγώ να  βλάψω,
για  το  δικό σου  το  χατήρι  έχω  εχθρούς 
Και  για  βραβείο  έκαμες  να  με  νομίζουνε
καλότυχη  πολλές  μες στην Ελλάδα
Θαυμάσιος  άντρας  μου' λαχε  της  τυχερής ,
που σέρνομαι  απ' τη  χώρα  εξόριστη ,
από  φίλους  γυμνωμένη ,
μόνη  με  τα  παιδιά  μου  ορφανά !
Ωραία  τιμή  του  για   τον  νιόγαμπρο 
φτωχά  να τριγυρνάνε  τα  παιδιά  του ,
αλλά  κι εγώ που σ' έσωσα  !
Ω  Δία ,πως  κι έδωσες  στον άνθρωπο ξεκάθαρα  γνωρίσματα  
να  νιώθει  το  χρυσάφι που' ναι  κάλπικο ,
μα  για  τους  άντρες  πως  να  κρίνεις  τον  κακό ,
δεν  έβαλες  σημάδι να  φυτρώνει  στο  κορμί του  ;

ΧΟΡΟΣ
Αγιάτρευτη  και  τρομερή  η  οργή ,
όταν   χτυπιούνται   φίλοι  με τους  φίλους  

ΙΑΣΩΝ
Δεν  πρέπει  να  φανώ , καθώς  νομίζω,
ανίκανος  στα  λόγια ,
μα   σαν  του  πλοίου  τον  άξιο  τιμονιέρη 
που  ξετυλίγει  τα  πανιά  απ' τις άκρες,
έτσι  να  ξεμπλεχτώ  
απ' την τόση   φλυαρία  σου  , γυναίκα 
Εγώ  όμως , μια  και   σήκωσες   ψηλά  σαν  πύργο
το  καλό   που  μου' χεις  κάμει ,
θαρρώ    σαν  μόνο  καπετάνιο   
απ'  τους  θεούς  και  τους  ανθρώπους 
για  τη  σωτηρία  μου την  Κύπριδα
Βεβαίως  κι έχεις  κοφτερό  μυαλό 
Μα  μίσος  θα  σε γέμιζε   να πω  
πως  ήταν  ο έρωτας  με  τα  μοιραία  του  βέλη
που  σ'  ανάγκασε  να  σώσεις  το  κορμί  μου
Αλλά  σ' αυτό  δε  δίνω  τόση  σημασία 
Όπου  με  βόηθησες  μου  βγήκε   σε  καλό
Απ΄τη  δική  μου  σωτηρία  ωστόσο 
κέρδισες  περισσότερα  απ' όσα  μου'  δωσες 
κι  αυτό  θα σου  αποδείξω
Πρώτα  , αντί  για  γη  βαρβαρική 
στη χώρα  της  Ελλάδας   μένεις,
γνωρίζεις  τι  είναι  δίκιο ,
να  τηρούνται  οι  νόμοι,
να  μην  κυβερνάει  το  θέλω  του   ισχυρού 
Για  τη σοφία  σου  γνωρίζουν  όλοι  οι Έλληνες 
και  φήμη κέρδισες τρανή 
Μα  αν έμενες   στα  πέριορα  της γης ,
μήτε  μια  λέξη  δε θ' ακούγονταν  για  σένα 
Ας  ήτανε   χρυσάφι  να  μην έχω  εγώ  στο  σπίτι μου
ούτε  γλυκύτερα  να τραγουδώ από  τον Ορφέα ,
αν τύχη  ξακουστή  παντού  δεν  είχα 
Για  όσα  μόχτησα  για  σένα  ,αυτά  είχα  να σου  πω 
-στα λόγια  , άλλωστε  , εσύ  προτίμησες  να  παραβγούμε-
Στις  κατηγόριες  σου  για  τους  βασιλικούς  μου γάμους ,
θα  δείξω  πρώτα ότι  φάνηκα  έξυπνος ,
ύστερα  συνετός  , αλλά  και  φίλος  σου  πιστός
και των  παιδιών  μου ....ω  μείνε   ψύχραιμη..
Σαν έφτασα  απ' την  Ιωλκό εδώ 
μαζί  μου σέρνοντας  πολλές  αγιάτρευτες  πληγές  ,
ποια τύχη  θα' βρισκα  καλύτερη 
παρά  να παντρευτώ  , ένας  εξόριστος , 
του  βασιλιά  την  κόρη  ;
Όχι   γιατί   μισούσα , να τι  σε κεντρίζει  , το κρεβάτι  σου,
γιατί  χτυπήθηκα  απ' το  πάθος  για  καινούργια  νύφη 
κι  ούτε  γιατί   περισσότερα  παιδιά  να  κάνω κυνηγούσα  
Όσα  γεννήθηκαν  μου φτάνουν , δεν παραπονιέμαι 
Μα  πάνω  απ΄όλα  για να  ζούμε ευτυχισμένοι ,
να  μη  μας λείπει  τίποτα , γνωρίζοντας
ότι  κι ο  φίλος  αποφεύγει  τον φτωχό ,
και  για   να  θρέψω τα  παιδιά  μου  αντάξια  της γενιάς  μου,
να  σπείρω αδέλφια  στα παιδιά  
που γεννηθήκαν  από σένα
Το  ίδιο να  τα έχω όλα,
κι αφού   μονοιάσω   τη γενιά  μου,
να '  μαι  ευτυχισμένος 
Εσένα  τα παιδιά  δε σου χρειάζονται ,
όμως  για  μένα  θα' ναι  λύτρωση 
τα  ζωντανά  παιδιά  μου να ωφελήσω
μ' αυτά  που θ' αποκτήσω  αργότερα 
Μην τάχα  σκέφτομαι  παράλογα ;
Όμως  κι εσύ  θα  συμφωνούσες  ,
αν  ο  πόθος  σου για  το κρεβάτι  δε σε  κένταγε 
Σε  τούτο το σημείο  φτάσατε οι γυναίκες :
Αν   είναι  στέριο  το   κρεβάτι  σας ,
να  νιώθετε  πως έχετε  τα πάντα ,
αν  πάλι   στο  κρεβάτι  σας πλακώσουν  συμφορές ,
θαρρείτε πως τα  πιο  ωφέλιμα , 
τα  πιο  καλά σας  πολεμούν 
Αχ  έπρεπε   απ 'αλλού  οι άντρες  ν' αποκτούν  παιδιά ,
των  γυναικών  η φύτρα  να  μην  είναι  
Κανένα  βάσανο   δε θα  γεννιόταν  τότε στους  ανθρώπους 

ΧΟΡΟΣ
Ωραία  που στόλισες  , Ιάσονα , αυτά  τα  λόγια σου !
Όμως  νομίζω , κι  ας φανεί  παράταιρη  η  γνώμη μου,
ότι  προδίδοντας  το  ταίρι  σου  καταπατάς  το  δίκιο 

ΜΗΔΕΙΑ
Στ' αλήθεια   σε πολλά  διαφέρω  απ' τους  πολλούς
Γιατί  νομίζω  αν κάποιον που' ναι  άδικος 
η  φύση  του  τον κάμει  κι επιδέξιο  ρήτορα ,
την  πιο  μεγάλη  αυτός αξίζει  τιμωρία 
Καυχιέται  αυτός  ότι  μπορεί  πίσω απ' τα  λόγια
τ' άδικο  καλά  να  κρύψει
κι έτσι  τολμά  και  κάνει   πονηριές
Όμως  δεν  είναι  διόλου πονηρός
Όπως  και  τώρα   εσύ ,  μη  μου  καμώνεσαι
πως  φέρεσαι  σωστά  , πως  είσαι  φοβερός  στα  λόγια
Άμα   δεν ήσουν άχρηστος  , θα' πρεπε  πρώτα 
να  με  πείσεις  για  το  γάμο  αυτό 
κι  όχι  κρυφά  απ' τους  φίλους  να τον κάμεις

ΙΑΣΩΝ
Ω  ναι  βεβαίως ,αν  για  το γάμο  σου' λεγα,
θα τ' άκουγες  τα  λόγια  μου ,  εσύ  
που  τώρα  δεν τολμάς  να  λευτερώσεις  
την  καρδιά  σου  απ' την  πικρή  χολή 

ΜΗΔΕΙΑ
Δε  σ' ενοχλούσε  αυτό  , αλλά  η  βάρβαρη  γυναίκα
που  θ' αμαύρωνε  τη  φήμη  σου  στα  γηρατειά 

ΙΑΣΩΝ 
Άκου  λοιπόν  καλά  κι  αυτό .Δεν  κάνω γάμο
με το  αίμα  το  βασιλικό για  μια   γυναίκα,
μα  όπως είπα  λίγο πριν ,θέλω να  σώσω  εσένα,
για  τα  παιδιά  μου  αδέλφια  βασιλόπουλα να  σπείρω ,
να' ν'  του  σπιτιού  μου  θέμελο  γερό

ΜΗΔΕΙΑ
Ας  μη  μου λάχει για  χαρά  τέτοια  πικρή  ζωή 
και  μήτε   πλούτος  που κεντρίζει  την  ψυχή 

ΙΑΣΩΝ
Το ξέρεις  που αν  αλλάξεις  την ευχή σου ,
θα  φανείς  πιο  μυαλωμένη 
Ποτέ  σου  μη θαρρείς  τα  ωφέλιμα  για βλαβερά  
μήτε  στην ευτυχία  σου να νιώθεις  δυστυχής  

ΜΗΔΕΙΑ
Κορόιδευε  ,αφού  για σένα  βρίσκεται  αποκούμπι,
ενώ  εγώ είμαι  μόνη κι  απ' αυτή τη γη με διώχνουν

ΙΑΣΩΝ
Μονάχη  σου  το θέλησες , μη ρίχνεις   την  ευθύνη σ' άλλον

ΜΗΔΕΙΑ
Κάνοντας  τι ; Μην  και  παντρεύτηκα  άλλον  και  σε  πρόδωσα ; 

ΙΑΣΩΝ
Κεραύνωσες  με  βέβηλες  κατάρες  τα  παλάτια 

ΜΗΔΕΙΑ
Και στο  δικό  σου σπίτι  αστράφτουν  όμως οι  κατάρες  μου

ΙΑΣΩΝ
Δε  θα λογομαχήσω  πιο  πολύ  μαζί  σου 
Μα  αν  θέλεις  να' χεις  από μένα  λίγα  πράγματα,
ένα  στήριγμα  για τα  παιδιά  ή για  το ταξίδι  σου ,
φανέρωσέ  το .Είμ' έτοιμος   απλόχερα 
τα  πάντα  να  σου  δώσω ,
να  στείλω  ακόμη και σημάδια  σε γνωστούς  ,
να σε  στηρίξουν 
Αν αρνηθείς  αυτά  , γυναίκα , ανόητη  θα  φανείς 
Μα  αν τη οργή  σου καταπιείς  ,περισσότερα  κερδίζεις

ΜΗΔΕΙΑ
Ούτε  τους  φίλους   σου θα  χρειαστούμε  
ούτε  τα δώρα  σου  θα  λάβουμε,
μην  είσαι τόσο ανοιχτοχέρης 
Δώρα  που  δίνει άντρας  άχρηστος ,
δε φέρνουν  όφελος  κανένα 

ΙΑΣΩΝ
Βάζω  λοιπόν για  μάρτυρές  μου τους  θεούς  
πως  υπηρέτης  σου  και των παιδιών  μου  
θέλω  να' μαι
Όμως  εσύ  δεν αγαπάς  τα  βολικά 
και  διώχνεις  με το θράσος  σου τους  φίλους 
Σου  απομένει από  δω κι  εμπρός  ο  πόνος 

ΜΗΔΕΙΑ
Εμπρός  λοιπόν , γιατί  απ' τον έρωτα 
για την  καινούργια  τη  νυφούλα  σου 
σκλαβώθηκες κι έχεις  καιρό  
που  βρίσκεσαι   μακριά  απ' την κάμαρά  της 
Παντρέψου !  Ίσως ,   θα το  πει ο   θεός ,
θα  κάμεις  τέτοιο  γάμο ,
που  θα   σιχαθείς τις  παντρειές 
  
  Κώστας  Τσιαχρής    2015

Aπαγορεύεται  η  αναπαραγωγή   του  συνόλου  ή  τμημάτων  του  παρόντος  έργου με  οποιονδήποτε  τρόπο  και  η  μετάφρασή  του  ή διασκευή  του  ή  εκμετάλλευσή  του  με  οιονδήποτε  τρόπο  αναπαραγωγής  έργου   λόγου  ή τέχνης ,όπως  ορίζουν  οι διατάξεις  του  ν 2121/ 1993 και της   Διεθνούς  Σύμβασης  Βέρνης  Παρισιού ,η  οποία  κυρώθηκε  με  τον  ν  100/1975