Ευφροσύνη Μαντά Λαζάρου "Ήρθε τέλος μια νύχτα μες στο ναρκοπέδιο" Σχολιάζει ο Κώστας Τσιαχρής

Ήρθε τέλος μια νύχτα μες στο ναρκοπέδιο
ο Άγιος Φωκάς ο Κηπουρός
κι εγώ τον βρήκα εκεί φτάνοντας πολύ πρωί
για να ριχτώ στη μάχη
με το λάλημα των πετεινών
έλαβα θέση στην ορισμένη γεωγραφική μοίρα
στη μοίρα μου
αλλά ήρθε εκείνος, είχε κιόλας σκαλίσει και φυτέψει,
και πριν ρωτήσω, πριν ζητήσω εξηγήσεις
μου είπε, πάρε τις λέξεις σου και φύγε,
να γλιτώσεις
πάρε και μια κούπα ωραίους καρπούς
και άντε στην ευχή μου.
Φύτευε τα κουκούτσια τους
και με τις λέξεις σου χάδευέ τα
άντε να δεις καλό, παιδάκι μου
κι εσύ και οι δικοί σου.
– Αμήν!

Σε  τούτο  το εξόδιο ποίημα  από την τελευταία  ποιητική συλλογή της με τίτλο «Ναρκοσυλλέκτρια», η Ευφροσύνη Μαντά Λαζάρου», αξιοποιεί   επιδέξια   την  εκκλησιαστική  βιογραφική  παράδοση, για να αποπνευματώσει   το  σύμβολο του ναρκοσυλλέκτη (ή ψυχοσυλλέκτη, αν προτιμάτε · άλλωστε μέσα στα ποιήματα  της συλλογής οι ψυχές λογαριάζονται  για  νάρκες), και  μέσω της επαφής με το σεπτό και το πάναγνο της παρουσίας του Αγίου  να  «επικολλήσει»   σε αυτό  τις  υπερχρονικές  και  υπερτοπικές  ιδιότητες που επιδιώκει . Ο  Άγιος  Φωκάς, σύμφωνα με τη βιογραφία του, καταγόταν από τη Σινώπη  και είχε   ως μοναδική περιουσία  του έναν κήπο, τον οποίο καλλιεργούσε με μεγάλη αγάπη. Ακολουθώντας  μάλιστα έναν ολιγαρκή τρόπο ζωής, κατόρθωνε με τη σοδειά που του προσέφερε ο κήπος, να συντρέχει τους  φτωχούς και τους πεινασμένους της περιοχής του. Κήρυσσε δε ότι  και η ψυχή του ανθρώπου είναι ένας κήπος ,ο οποίος πρέπει να δέχεται την κατάλληλη περιποίηση, έτσι ώστε να απαλλάσσεται από τα αγκάθια και τα ζιζάνια, και να παραδίδει γερούς καρπούς. Η αφηγηματική φωνή  συσσωματώνει το άυλο με το  εγκόσμιο μέσα στο  κυρίαρχο  χωρικό πλαίσιο των ποιημάτων αυτής της συλλογής, το ναρκοπέδιο. Κι όπως στα περισσότερα ποιήματα  αναθέτει στον  εαυτό της το παράτολμο ,την περισυλλογή δηλαδή  των  εκρηκτικών συσκευών από  το ατομικό και το πανανθρώπινο  «είναι»  ή έστω την ανώδυνη περιδιάβαση μέσα από αυτές, αντιστοίχως και εδώ είναι έτοιμη να υποδυθεί τη μοίρα της, να ριχτεί στο ίδιο  επίμοχθο  και ολέθριο αγώνισμα. Σα  να ορίζει  κάτι αόρατο τις γεωγραφικές συντεταγμένες της πορείας της, την «ορισμένη γεωγραφική μοίρα». Το  ανέλπιστο, η τραγική συνειδητοποίηση της ματαιότητας  του εγχειρήματος,  έρχεται με την εμφάνιση του αγίου, η οποία θα μπορούσε να ερμηνευθεί  ως υποσυνείδητη παραδοχή του αδιεξόδου. Ο Άγιος, σαν ένα θρησκευτικής υφής άλλοθι, συμβουλεύει την αφηγηματική φωνή να περισώσει τις λέξεις της, τα  αλεξίκακα όπλα της στον  κόσμο του ναρκοπεδίου, και να φύγει, να γλιτώσει. Και, βεβαίως ως φιλεύσπλαχνος -και απολύτως συνεπής στην  ταυτότητα που του  προσέδωσε  η εκκλησιαστική παράδοση – Άγιος, της προσφέρει  το απαραίτητο  παρηγορίας  ανάγνωσμα, «μια κούπα ωραίους καρπούς», που για να ριζώσουν όμως τα κουκούτσια τους, χρειάζεται η θωπεία των λέξεων. Κι έτσι, στο τέλος του ποιήματος αντιλαμβάνεται κανείς ότι η παραίτηση από τον σκληρό μόχθο της περισυλλογής των ναρκών είναι μόνο μια προσωρινή  ανακωχή  με στόχο την ανασύνταξη των δυνάμεων.