Ας ήμουνα δεσμώτης σε ένα λεπτοδείκτη πάνω στο ρολόι σου να περιφέρομαι σα χρόνος σαν κομμάτι από το μέλλον να χτυπούσα αδιάκοπα τα τέταρτα και τις μισές Αν σταματούσαν τα γρανάζια θα με κούρδιζε ένας τρόπος ν' αναμένω την ταπείνωση σα θαύμα Αν έσπαζε ο θόλος θα έμπαιναν ημίθεοι να με λευτερώσουν με τσεκούρια και λοστούς Την ώρα που θα σήμαινε "ακριβώς" όταν η τύφλωση κι η ίριδα συμπίπτουν δώδεκα ακριβώς όταν δεν ξέρεις τι γεννιέται από το φάγωμα της νύχτας πόσες λάσπες θα ξοδέψει το μυαλό ώσπου απ' τις τρύπες του να στάξει νους Τι τυραννία! Όμως κι ελεύθερος Εγώ -ας έσκαγαν απ' το κακό τους οι ελευθερωτές- θα σου έκλεινα το μάτι συνωμοτικά και θ' άφηνα ανοιχτό πιο κάτω απ' τα πλευρά ένα κομματάκι να μου έρχεσαι σαν όρνιο κάπου κάπου να τσιμπάς και να σε τρέφω δευτερόλεπτα κι αιώνες
Ήρθα
σε επαφή για πρώτη φορά με το έργο του Ε.Μύρωνα εντελώς τυχαία, μέσα από μία
περιήγησή μου στο διαδίκτυο. Εκεί ανακάλυψα το προσωπικό του ιστολόγιο a-lektor.blogspot.com και διάβασα μία σειρά από ποιήματα τα οποία μου
έκαναν σθεναρή εντύπωση, όχι γιατί ανακάλυπτα
κάτι πρωτόγνωρο ή φανταχτερό, αλλά γιατί αισθάνθηκα πως σ’
αυτή την ποίηση επιχειρείται με έναν αφοπλιστικά αφτιασίδωτο τρόπο
μία επαναπροσέγγιση του ουσιώδους, ένα αποφασιστικό τράβηγμα στη διελκυστίνδα μεταξύ
αφηρημένης περιπλάνησης στα τοπία του λόγου και της κατασταλαγμένης
πορείας προς μία ώριμη έκφραση, στη
μεριά της δεύτερης. Έκτοτε επιχείρησα να έρθω σε επαφή με τον ποιητή Ε.Μύρωνα
και να αφουγκραστώ τις απόψεις του πάνω σε ερωτήματα που θα τα χαρακτήριζα μεν κοινότοπα, αλλά πάντοτε
επίκαιρα και διαχρονικά. Καρπός αυτής της συνομιλίας μου με τον ποιητή
υπήρξε η παρακάτω συνέντευξη.
Αγαπητέ Ε. Μύρων,
κατά καιρούς ζητείται από τους ποιητές να δώσουν το δικό τους ορισμό στην ποίηση. Δε
θα παρεκκλίνω από τον κανόνα. Θα ήθελα να σε ρωτήσω, λοιπόν, αρχικά τι σημαίνει για σένα ποίηση
Η
μόνη δυνατή επιλογή, ο μόνος δρόμος για να περπατήσω ελεύθερος και να εκφραστώ.
Λένε ότι πραγματικά είμαστε αυτοί που είμαστε, όταν μένουμε μόνοι σπίτι
και δεν κοιτάει κανείς. Κάπως έτσι λειτουργώ, όταν γράφω. Δεν
παρεμβάλλεται κανείς, είμαι εγώ με μένα στο χαρτί, χωρίς καμιά παρεμβολή,
καμιά σιγουριά, κανένα βόλεμα.
Οι
ώρες που γράφω είναι ώρες λύτρωσης για μένα. Παλεύω με τους φόβους μου και
με τους πόνους μου γυμνός, χωρίς αιδώ, χωρίς καμία μάσκα. Τους αντικρίζω
κατάματα. Κι όσα από τη μάχη αυτή καταφέρνω, τα περνάω στο χαρτί.
Η
Ποίηση για μένα είναι η ελπίδα ότι αυτός ο κόσμος, που μας έλαχε, δεν
είναι έτσι αλλά διαφορετικός, με άλλα χρώματα, άλλο ουρανό κι άλλους
ανθρώπους. Είναι η προσμονή για μια άλλη ζωή.
Ποίηση χωρίς ποιητή ασφαλώς δε νοείται .Πώς αντιλαμβάνεσαι το ρόλο του ποιητή εν γένει; Δε μιλώ μόνο για την αποστολή του στο σήμερα
Ο ρόλος του Ποιητή κατ' εμέ είναι εκείνος του ανθρώπου που μας δείχνει έναν άλλο δρόμο. Ο γνήσιος Ποιητής πασχίζει, παλεύει κάθε μέρα να αλλάξει τη μοίρα, να μεταμορφώσει τον κόσμο. Λέω συχνά ότι ο Ποιητής δεν μπορεί να κοιμάται ποτέ ήσυχος. Ο Ποιητής πρέπει να είναι και οδοποιός και οδοδείκτης.
Τι είναι αυτό που επιδιώκεις
να εκφράσεις μέσα από τα ποιήματά σου ;
Επιδιώκω να εκφράσω μιαν άλλη οπτική τού
σήμερα. Του ζοφερού κι άδικου σήμερα. Προσπαθώ να μιλήσω για τους
ανθρώπους, που ξέμειναν στο περιθώριο και να εκφράσω το όνειρο μιας
κοινωνίας χωρίς ανισότητες και τάξεις.
Επειδή δύσκολα πια στο χώρο της λογοτεχνίας αναφύεται κάτι αυτόφωτο και όλοι, καλώς κατά τη γνώμη μου,
δεχόμαστε επιρροές από άλλους ομοτέχνους μας , θα ήθελα να ρωτήσω ποιες είναι οι επιρροές που δέχτηκες εσύ από άλλους συγγραφείς
Σίγουρα ο Φρ. Νίτσε, τον οποίο θεωρώ
μεγάλο Ποιητή πέρα από φιλόσοφο, με επηρέασε βαθιά μιας και διαβάζω και μελετώ
τα έργα του από πολύ μικρός. Αγαπώ ιδιαίτερα τον Κώστα Καρυωτάκη και τον Νίκο
Καρούζο. Πάντα με μαγνήτιζαν άνθρωποι που πίστευαν σε κάτι με όλη τους την ψυχή
και πήγαν μ’ αυτό μέχρι τέλους, δίχως ούτε μία παρέκκλιση.
Επιρροές... Ξέρεις είναι πάντα θολή μια
τέτοια απάντηση γιατί πολλές φορές μας επηρεάζουν μεμονωμένα Ποιήματα ή ακόμη
και στίχοι, που γράφουν μέσα μας, χαράζονται και τους βρίσκουμε μπροστά
μας στο μέλλον. Αυτό ίσως είναι και ένα κέρδος, όταν πλαταίνει το βλέμμα
μας ενόσω μεγαλώνουμε και αποκτούμε εμπειρίες και άλλες οπτικές γωνίες. Όπως
και να ‘χει, δε μπορώ παρά να αναφέρω και τον Κ. Καβάφη, τον Τ.
Παπατσώνη, τον Α. Ρεμπώ και όλη την καταραμένη γενιά, τον Ε. Πάουντ,
και τους Μπιτνικς.
Τι διαβάζεις αυτό τον καιρό;
Ανήκω στην κατηγορία των παρανοϊκών με τα
Ποιήματα και τα βιβλία εν γένει. Εξηγούμαι: Ποτέ δε διαβάζω ένα ή δύο αλλά οκτώ
ή δέκα ταυτοχρόνως. Αυτή την εποχή στο γραφείο μου βρίσκονται ανοιχτά με
σελιδοδείκτες και σημειώσεις (ορνιθοσκαλίσματα) Ποιήματα του Καρούζου,του
Βάρναλη, του Γ. Βαρβέρη, του Α. Ζέρβα, του Τ. Παπατσώνη, του N. Τόμας,του Τ.Σ.
Έλιοτ, του Τ. Μπουκόφσκι και κάποιες συλλογές ελασσόνων
Ποιητών. Επίσης διαβάζω το «Επαναστατημένος άνθρωπος» του Α. Καμύ, το
«Τάδε έφη Ζαρατούστρα» του Φ.Νίτσε (πάντα κάτι νέο κρύβεται εκεί), το «Οι
αλήτες του Ντάρμα» του Τ. Κέρουακ και κάποια δοκίμια πάνω στη Ποίηση.
Γιατί, κατά τη γνώμη σου,
η απήχηση που έχει σήμερα η ποίηση αφορά σε ένα περιορισμένο κοινό ,
αν εν τέλει ισχύει αυτό;
Η Ποίηση είναι ένα κοπιώδες κυνηγητό
της ελευθερίας, είναι ρήξη και δραπέτευση χωρίς κανένα μα κανένα
εγγυημένο αποτέλεσμα. Στις μέρες μας προτιμάται η σιγουριά της φυλακής, παρά η
μάχη και η βάσανος μιας απόδρασης.
Σήμερα, στην εποχή της ευκολίας και της
βιασύνης, οι άνθρωποι προτιμούν να μη σκέφτονται, να μην κουράζονται για να βρουν
απαντήσεις αλλά να αρπάζουν ό,τι έτοιμο βρίσκουν. Συνηθέστερες δικαιολογίες
είναι η καθημερινότητα, ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος, η ανάγκη για ξεκούραση
έπειτα από μια κοπιώδη εργασία, κλπ, αλλά όλα αυτά δεν αποτελούν παρά
μια εύκολη λύση, ώστε να αποφευχθεί η εσωτερική σύγκρουση, τα προσωπικά
ερωτηματικά, οι εκ των έσω αγωνίες.
Εκεί είναι η απάντηση για μένα. Τα
Ποιήματα έχουν καταλήξει μια παρωχημένη και άχρηστη τέχνη για την
πλειονότητα των συνανθρώπων μας γιατί, όπως είπα και παραπάνω, χρειάζεται
η συμμετοχή και όλη η προσοχή τού αναγνώστη για να ξεκλειδωθεί ένα
Ποίημα. Δυστυχώς στην εποχή μας η πλήρης συμμετοχή και προσοχή διοχετεύεται σε
άχρηστα ζητήματα, τα οποία αποστραγγίζουν τον άνθρωπο χωρίς κανένα κέρδος για
τον ίδιο.
Βέβαια ελπίζω σε μια εποχή σωστής
διδασκαλίας της Λογοτεχνίας, δυνατής παιδείας και επαναφοράς της Ποίησης
εκεί που της πρέπει. Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται
μια τάση των νέων ανθρώπων προς την Ποίηση και τη Λογοτεχνία εν γένει.
Αυτό είναι κάτι ελπιδοφόρο αν μη τι άλλο.
Ποια η γνώμη σου για
την ολοένα αυξανόμενη τάση πολλών συγγραφέων να επιλέγουν
να αναρτήσουν τις δημιουργίες τους στο
διαδίκτυο; Πιστεύεις ότι κάτι τέτοιο μπορεί να υποκαταστήσει
τη διαδικασία έντυπης έκδοσης των έργων;
Προσωπικά πιστεύω πως ένα από τα
θετικά που παρέχει το διαδίκτυο, είναι η
ελεύθερη φωνή στον καθένα μας.
Οι αναρτήσεις στο διαδίκτυο δεν φιλτράρονται από εκδότες και κάθε λογής κλίκες κι έτσι ο κόσμος, που τα διαβάζει, είναι ο μόνος κριτής. Υπάρχει αμεσότητα στην επικοινωνία. Αυτό είναι πολύ θεμιτό, αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσα άξια κείμενα αποκρύπτονται και πόσα λιγότερα άξια παρουσιάζονται σαν αριστουργήματα λόγω συμφερόντων ή γνωριμιών.
Όχι, δεν πιστεύω ότι μπορεί η έντυπη
έκδοση ποτέ να υποκατασταθεί από την ηλεκτρονική. Το βιβλίο σε χαρτί θα
έχει πάντα τη μαγεία του, την αφή του, την μυρωδιά του και την ψυχή του.
Η τάση προς την ηλεκτρονική δημοσίευση
οφείλεται κατά τη γνώμη μου στο συνδυασμό δύο γεγονότων: από τη μία η διαρκής
έκρηξη του διαδικτύου με την εξάπλωση και την ταχύτητά του να μεγαλώνει
συνεχώς και από την άλλη η οικονομική κρίση με αποτέλεσμα την στενότητα
των εκδοτικών οίκων και την ελάττωση των εκδιδομένων συλλογών.
Ας πάμε λίγο τώρα στον τρόπο
με τον οποίο γράφεις. Γιατί επιλέγεις τη φόρμα του ολιγόστιχου, κατά κύριο
λόγο, ποιήματος και του μικρού σε έκταση στίχου, αν φυσικά υπάρχει συνειδητή
επιλογή ;
Από μικρός θαύμαζα τους Ποιητές, διότι
μπορούσαν μέσα σε λίγους στίχους να γράψουν όσα άλλοι έγραφαν σε ένα βιβλίο.
Μου φαινόταν εκπληκτικό το ότι ενώ τελείωνα την ανάγνωση, οι στίχοι
''συνέχιζαν'' μέσα μου για μέρες. Συμπλήρωνα, αφαιρούσα, ρωτούσα και
συνομιλούσα με τον Ποιητή. Κοντολογίς, γιατί τα ποιήματα χρίζουν προσωπικής
συμμετοχής.
Όσον αφορά στα δικά μου, αν και έχω αρκετά
με μεγάλη έκταση, συνήθως επιλέγω ολιγόστιχα διότι μέχρι να φτάσω σ’ ένα
επιθυμητό αποτέλεσμα έχει περάσει μεγάλη περίοδος ψαλιδίσματος. Πολλές φορές αν
όχι πάντα, παρόλο που δημοσιεύεται κάποιο, συνεχίζει να μου φαίνεται
φλύαρο, υπερβολικό ή ότι κάποια στροφή ή λέξη θα μπορούσε να
αφαιρεθεί.
Οπότε για να απαντήσω και στην ερώτηση,
προτιμώ μικρά σε έκταση ποιήματα για να αφήνω μεγαλύτερο άνοιγμα στη
συζήτηση με τον αναγνώστη. Προτιμώ να τα γράφω μαζί με όσους μπουν
στον κόπο να τα διαβάσουν.
Θα μπορούσες, τέλος,
με δύο τρεις στίχους από ένα ποίημα σου να
δώσεις συμπυκνωμένα την εικόνα του ανθρώπου
Ε.Μύρωνα;
Δύσκολη
ερώτηση.Ίσως οι παρακάτω:
«Καβαλάρηδες
φασμάτων
πασχίζουμε μ' ένα δόρυ,
να τρυπήσουμε την
παλαιόθεν πανοπλία του αδιαφόρετου»
από
ένα άτιτλο που είχα γράψει.
Και
από ένα άλλο ποίημα, το «Ξόρκι»:
«Θα
σκύψω μόνο για να
φιλήσω τον ουρανό
για κανένα άλλο λόγο
για κανένα ιερό χώμα
Κι αν δε μας κάνει,
θα σκάψουμε μέσα του
να βρούμε άλλον,
με καινούργιο χρώμα»
