Lou Reed : Περπατώντας στην .........άλλη πλευρά

Μία   από τις  θρυλικές   μορφές  του  rock , ο  Lou  Reed  ταξιδεύει  πια  στην αιωνιότητα .Υπήρξε  ο  τραγουδιστής   των   Velvet   Underground   ,του  συγκροτήματος  που  καθόρισε  όσο  κανένα  άλλο  την  εμφάνιση  και  την εξέλιξη  του  punk  rock  και  του  new  wave  ήχου   στα  μέσα  και στα τέλη της  δεκαετίας  του 70  τόσο  στις   Ηνωμένες  Πολιτείες   όσο και στη  Βρετανία . Στιγμάτισε  με  την ερμηνεία  του   τραγούδια -σταθμούς  όπως το  Waiting for  the  man  ,το  Heroine , το   Sweet  Jane   και  το  Venus   in furs .Μετά  τη διάλυση  των Velvet  Underground  ,ακολούθησε   τη δική  του  καλλιτεχνική  πορεία  ,ανοίγοντας  μια  καινούργια  σελίδα   δημιουργικότητας  και  εκφραστικής  αναζήτησης  στην  ιστορία  του  rock n' roll.  Οι  θεατρικές  του  εμφανίσεις  στις  συναυλίες  , η  συμβολή του   στην  ανάδυση  του  glam   rock   και  του  progressive , τα   ιστορικά   άλμπουμς  Transformer   , Berlin  και   New   York   ,η   ιδιάζουσα  , σχεδόν  αφηγηματική  και  αλήτικη  ερμηνεία  του , η  παρουσία  της  αγαπημένης  του πόλης  Νέας  Υόρκης  στους  στίχους των  τραγουδιών του , ο  γυμνός  κιθαριστικός   και  συνάμα  σκοτεινός  ήχος  της  μουσικής  του  , τεκμηριώνουν  με τον πιο  εύγλωττο τρόπο  το  γιατί  άσκησε   καταλυτική     επίδραση  σε  άλλους  παλιότερους  και νεότερους  καλλιτέχνες  ,όπως  ο  Jonathan  Richman , οι  Jesus  and  Mary  Chain , οι  Pixies  , οι  Sonic   Youth ,o  Julian   Casablancas   των  Strokes .Τις  επόμενες  μέρες  θα  γραφτούν και θα ακουστούν πολλά  για  το γεγονός  και τα  αίτια  του  θανάτου  του  . Ωστόσο , αυτό  που  δεν  μπορεί  να  αποτυπωθεί  με  κριτικές  και  με  περιγραφές  είναι  η  μαγεία  της ατμόσφαιρας  των  τραγουδιών που έχει  γράψει και έχει  ερμηνεύσει . Αυτά  τα  τραγούδια  ξεπερνούν  τη  φθορά  του σώματος και της φωνής ,ανεβαίνουν  σαν  άγια  ουσία   τα  σκαλοπάτια  του  μέλλοντος  και  συστήνουν   στις  καινούργιες  γενιές  των ανθρώπων την  έννοια   της έκστασης .Μιας  έκστασης  στην οποία  παρέδωσε   το  σώμα του και το πνεύμα του  ο  σπουδαίος αυτός  καλλιτέχνης  , για να λάβει ως  αντάλλαγμα το  χάρισμα  να  συνθέτει  εξαίσια  αριστουργήματα σαν  εκείνο το  Walk on the  wild side  ή   το  Perfect  day   ή το    Dirty  boulevard .Και  τώρα   παρόλο  που   ο ίδιος  είναι  χωρίς  σώμα , χωρίς  βλέμμα , χωρίς   βάρος  ,τα  τραγούδια  αυτά  θα  απομείνουν  παντοτινά  στ' αυλάκια  γυαλιστερών  δίσκων  να  κυλούν   σαν   αίμα     και  σα  φωτιά  ,συνάμα  γενεσιουργός και φθοροποιός    μεγάλων  συγκινήσεων δύναμη .

Κώστας  Τσιαχρής 

Ευφροσύνη Μαντά Λαζάρου "Ο Νώε στην πόλη"

 Ως   Βιβλική   φιγούρα  ο  Νώε  συνιστά   την  περίπτωση  του  εκλεκτού  εκείνου  όντος  που   αναλαμβάνει  να φέρει  σε πέρας  ένα  υπερφυσικό  αίτημα  για   την  αποκατάσταση  της    κοσμικής  ισορροπίας  .Εκφράζει το πρότυπο της  δικαιοσύνης  και της ευσέβειας  το  οποίο   ξεχώρισε  ο  Θεός  μέσα  από τον συρφετό  της ακολασίας  και του εμπιστεύτηκε  το  μοναδικό αλλά  συνάμα  τραχύ έργο  της   ανασύστασης  του ανθρώπινου είδους .Έτσι , ο  Νώε  επιλέχτηκε   να  είναι   ο επιζών  ενός   καθαρτήριου  κατακλυσμού ,προορισμένου  να επιφέρει   τη θεραπεία  της  ηθικής  κατάπτωσης  των ανθρώπων  .

       Οι  παραπάνω επισημάνσεις  δεν  είναι  άσχετες  με το  εννοιολογικό   υπόβαθρο  της τελευταίας  ποιητικής  συλλογής της Ευφροσύνης  Μαντά -Λαζάρου «Ο  Νώε  στην πόλη» . Το  δίπολο  «φθορά- κάθαρση » , τόσο  εμφαντικά   δοσμένο  μέσα  από την οικονομία  της  Βιβλικής  ιστορίας  του  Νώε  , ραβδοσκοπεί   τα    υπόγεια   ρεύματα  της  έμπνευσης  της ποιήτριας   και  συγκροτεί   το θεμέλιο πάνω στο οποίο  στηρίζεται  η  σύνθεση του  έργου  της «Ο  Νώε στην πόλη». Κι  αν η  μία ορίζουσα  στον τίτλο  της συλλογής  έχει  Βιβλική προέλευση  και  ανάγεται  στο  πεδίο  του  υπερβατικού , η άλλη ορίζουσα , η  «πόλη» , στρέφει  το βλέμμα και τη σκέψη μας κατευθείαν στα δεδομένα της   καθημερινής  εμπειρίας . Αυτή  λοιπόν  η συγκρουσιακή    συνάντηση   του   ιδεατού   με  το  φθαρτό    υφαίνεται  ποικιλότροπα  σε  όλα τα ποιήματα  της  συλλογής  και  συμπληρώνεται    με  το  στοιχείο  της  κάθαρσης  . Δεν  είναι   τυχαίο  το  γεγονός  ότι  η  πορεία    της  ανάγνωσης  , η οποία  θέτει  στο κέντρο  την πόλη  , ακολουθεί   μέχρι  το τέλος  εκείνους   τους   χρονικούς  δείκτες  που  παραπέμπουν  στη  διαδικασία  της   λύτρωσης . Οι  πολλαπλές  εικόνες  της πόλης   τοποθετούνται  αρχικά  μέσα  σε   μία   σχεδόν παρακμιακή   νυχτερινή  κορνίζα ,  με  τους  απόηχους  συναισθητικών  ακρωτηριασμών  παντός είδους [ οι άνθρωποι «ακρωτηριάζουν» την πόλη , η πόλη είναι ήδη κομματιασμένη  , οι γυναίκες  αποκομμένες  από τους άντρες τους]  και   με  την   περίπου  επιτακτική  απαίτηση   κάθε πόλη να έχει το λιμάνι και τη γυναίκα της , για ν' αποφεύγει τους   οδυνηρούς ακρωτηριασμούς. Η  ανάγνωση  συνεχίζεται   πλαισιωμένη   πάντοτε  με   νυχτερινά  σκηνικά  .Η  πόλη , ως κυρίαρχο  ποιητικό  υποκείμενο , πλασμένη από την ποιήτρια με μία  ανθρωπομορφική  αντίληψη , επιβεβαιώνει  με κάθε  της κίνηση  την ατμόσφαιρα  της αποσύνθεσης : χασμουριέται , βάζει στο λαιμό της   σαν   φθοροποιό  κόσμημα   τις εφτά πληγές  όχι του Φαραώ αλλά της γειτονιάς , αυταπατάται ,  κρύβει τις  ομορφιές  της . Στο τέλος ωστόσο της  ανάγνωσης   ο χρονικός  δείκτης  της  αυγής   αποδίδεται   ως  ρηματική  ενέργεια  στην ίδια  την πόλη , ακριβώς  για να σηματοδοτήσει  το  πέρασμα  στην  αναγέννηση , για  να  γαλβανίσει  μέσα μας  την επιθυμία  της  επιστροφής στο φως . Η   δε  εμμονή  στην  εικόνα  των εργατών του  δήμου  που  καθαρίζουν   τους  δρόμους  , επιβεβαιώνει  εύγλωττα   τον  παραπάνω   συμβολισμό  .Οι εργάτες  του δήμου  μετατρέπονται  σε  ένα  ποιητικό  όχημα   διευκόλυνσης  της συνέχειας  της ζωής . Κάπως  έτσι  κι  αφού προηγουμένως  έχει  συντελεστεί   ο  εξαγνισμός ,  αποβαίνει  εντελώς   φυσική  η  βούληση  της  αφηγηματικής  φωνής  να  συνενωθεί  οριστικά  με  την αποκαθαρμένη  πλέον πόλη  [«Τότε  στο  τίμιο  βλέμμα του πρωινού της  πόλης  μου θέλω να γίνω δάκρυ. Ή πάλι  μια σταγόνα  φως στο τζάμι του  ύπνου της .Κι ύστερα να ξυπνώ τριανταφυλλιά  στους κήπους»] . Και  ξεπροβάλλει  ο   Νώε  ,αφήνοντας πίσω του  έναν    κόσμο  σκουριάς  και  μούχλας  , για να ονοματίσει αυτά  που τελικά  πρέπει  να   σωθούν .

        Η  πόλη  για  την οποία  μιλά  στα  ποιήματά  της  η  Ευφροσύνη  Μαντά- Λαζάρου ,  η   Λευκωσία  ,προσεγγίζεται  από την ποιήτρια  με  μία   κινηματογραφική    διάθεση  . Πρόσωπα , κινήσεις , χώροι , αντικείμενα   και  συναισθήματα   μπαίνουν  κάτω από το φακό της  γραφής   της  σε μία ρέουσα  γραμμή  που τείνει   προς  κάποια   διαρκώς  αναβαλλόμενη  διέξοδο. Το  σημαντικότερο  όλων όμως  είναι  ότι  η ποιήτρια  προσπερνά με μία σχεδόν γενναιόψυχη  αποφασιστικότητα  το  στερεότυπο  της  δοκιμαζόμενης  από  την  τουρκική   κατοχή  πόλης  και  αντιμετωπίζει  τη  Λευκωσία  με  την παράνοια  και με την  αγάπη  που ταιριάζει  σε κάθε  μοιραία  πόλη .Τραβάει  απ' τα σκοτάδια της   τις  πιο  τρυφερές  λέξεις  ,όπως  αντίστοιχα  υφαίνει  με  τη μεγαλύτερη  τρυφερότητα   τις  αφανέρωτες  πτυχές  της . Κι η   πόλη   στέκεται  μετάρσια  μεταξύ της νύχτας  και της  μέρας , μεταξύ  του  έρωτα και του  κατακλυσμού , μεταξύ  του  ύπνου  και  της έκρηξης των  ορμονών  , ενώ  η  αφηγηματική    φωνή  της  επιφυλάσσει   εκλεκτές  συγκινήσεις .Σε μια τέτοια  στιγμή μάλιστα  λυρικής  έξαρσης   ,όταν  διαβάζει  κανείς  τους  ακόλουθους στίχους  «Σκεπάσου  περιστέρα μου , σκεπάσου αηδόνα !Σκεπάσου  αγαπημένη  πόλη μου τον ανάλαφρο  ύπνο τους , το βαρύ  ξύπνημά  τους , σκεπάσου  τη  ζωή τους   και το  θάνατο βάλε  κορώνα  στο κεφάλι  σου τη  λαμπερή σελήνη  και μέσα  από  σκοτάδια   φύγε  αστέρι   σαν ανάληψη στον ουρανό» , ο  ερωτικός    παλμός  τον αιφνιδιάζει  με τη δύναμη  της   εκφοράς  του  , με το  απροσδόκητο   της  φλέβας  μέσα   στην  οποία  πάλλεται .

       Από  την  άποψη της  σύνθεσης , « Ο Νώε  στην πόλη»    διαρθρώνεται  από  επτά   επιμέρους   ποιητικές   ενότητες  , σε καθεμία  από τις  οποίες   αναδεικνύεται  συνήθως  ένα  κυρίαρχο  μοτίβο .Στην πρώτη  ενότητα με τον τίτλο «Όταν η πόλη  γέρνει ράθυμη στο φίλημα του σκότους , ανοίγουν οι  μαστοί πελώριας νύκτας»  ,το  ζευγάρι « γυναίκα»  -«λιμάνι» ανασκαλεύει    στη  διάθεση του  αναγνώστη  την παράσταση  μιας  ανοχύρωτης   πόλης   που   ψάχνει    απελπισμένη   ένα  καταφύγιο [«Κάθε  πόλη πρέπει να έχει  το λιμάνι της  και τη γυναίκα της»].  Το  ποίημα  «Τυχαίνει  καμιά  φορά  ,όταν η πόλη χασμουριέται , να βρέχει  συγχρόνως»   διαπερνάται  από  το  τρίπτυχο «βρώμικο»-«ψεύτικο»- «παλιό» .Από τη βρώμικη ανάσα της πόλης  [«Τότε η  παλιά  πόλη  βρωμάει  σαν στόμα  αρρώστου  ή σαν χνώτα  πεινασμένου» ]  μεταφερόμαστε  στα  παλιά  σπίτια  που αναδύονται  μέσα από το αμυδρό  φως των αστεριών  και των  αυτοκινήτων [«τότε  αναδύονται  -σαν από θάλασσα ή στεριά -σπίτια  παλαιικά , εμποτισμένα  με το  όπιο της νέας  χρήσης»] , κι  ύστερα  σε μια  διάσταση  όπου   τα πάντα  μοιάζουν με  πλατωνικές  σκιές , με ψεύτικο  υπόβαθρο στο  οποίο στέκονται  διάφορες  μορφές [«να που στο τέλος  όλα τους είναι  σκηνικά»] . Στο   «Οι   εφτά πληγές  της   γειτονιάς   αιμάτινο  αλυσιδάκι  στο λαιμό  της  πόλης»  συνυπάρχουν  ένας  κατατρεγμένος  κίναιδος , ένα  μυστηριώδες  άνθος ,οι  αλλοδαποί εργάτες , οι  θαμώνες  ενός  παρακμιακού   καφενείου , ένα ζευγάρι ηλικιωμένων που  λιώνουν μαζί ,μια γυναίκα με αντιλήψεις άλλων καιρών  κι ένας κόσμος που θυμίζει την «Έρημη  χώρα»  του Έλιοτ [«Κανένα  φαρμακείο   δεν διανυκτερεύει  . Μια μέρα  δεν θα υπάρχει  και κανένας  για να πεθάνει  εδώ σ' αυτή τη γειτονιά»]. Με  την  ενότητα «Όταν η νύχτα  χασμουριέται  πάνω από τις στέγες  , ανοίγουν  οι αρμοί της πόλης επικίνδυνα»  ετοιμάζονται  τα  γιατρικά για τις «εφτά πληγές»,όπως  αυτά  κρυσταλλώνονται  στις λέξεις «φαρμακείο» , «ταρίχευση» , «φωτογραφία» .Έτσι , ο ταριχευτής -φαρμακοποιός  και ο φωτογράφος   καταλήγουν  σύμβολα της  επιθυμίας  για  τη  συντήρηση  αυτών που χάνονται . Στη  σύνθεση «Όταν η πόλη χασμουριέται οι  αυταπάτες  της απλώνονται όπως ο ουρανός» κυριαρχεί  η αντίθεση  «νέοι» -«στρατιώτες»   για  να  σημάνει  την  απόσταση  που χωρίζει  τη  ζωή  έξω από τα όρια  από  τη ζωή  μέσα  στα όρια .  Στην  προτελευταία  ενότητα  « Η πόλη κρύβει τα λουλούδια της  σε ηλιακούς  και μυστικές  αυλές»  ,ο   κομβικός  στίχος  «Μα ποιος θα μπορούσε  να  δίνει το φιλί της ζωής αν δεν είναι ο ίδιος  βαρυπενθής;»   φέρνει    στο  προσκήνιο  τη φιγούρα  του  ποιητή  ως  του  τραγικού   εκείνου όντος  που έχει τη δύναμη να συναισθανθεί  βαθιά την απώλεια  της  ζωής και  ακολούθως   να την εκφράσει  στην  πιο   ζωντανή  της όψη. Από  την άλλη  , το τηλέφωνο  μετατρέπεται με παράδοξο τρόπο   σε   διακριτικό  γνώρισμα της  αδυναμίας  επικοινωνίας  σε μια εποχή δικτύωσης των πάντων . Στο εξόδιο  κομμάτι της συλλογής «Όταν η πόλη ξημερώνει , επιστρέφουν οι  μέρες  σαν υπόσχεση» οι εργάτες του δήμου και ο Νώε  φέρνουν  μαζί τους  τον  αέρα της κάθαρσης .

     Από  την  άποψη  της  έκφρασης πάλι , οι  λέξεις     της    Ευφροσύνης   Μαντά   Λαζάρου , αν και ριζώνουν     στα  χωράφια  της  ποίησης ,   παρατάσσονται  και  συντάσσονται   πάνω  σε  μία  αφηγηματική  φόρμα   που  συγγενεύει   αισθητικά  με  εκείνη του  μοντέρνου   διηγήματος .Κι   ενώ επιδερμικά   το αφηγηματικό  στοιχείο  μοιάζει να  αποτελεί  το κυρίαρχο  εκφραστικό  μέσο , κάτω από  αυτή  την επίφαση  παραμένει ζωντανός ο σφυγμός  του ποιητικού  λόγου. Το πιο  χαρακτηριστικό  είναι  ότι  σ' αυτή την ποίηση  δεν υπάρχουν  ακριβώς  στίχοι  ή  στροφές  , αλλά  συστάδες   φράσεων που  συγκεντρώνονται  σε  μικρές ή μεγάλες  αφηγηματικές  ενότητες  και  μεταφέρουν μία  κυρίαρχη  κάθε  φορά  διάθεση .Θα  τολμούσα  μάλιστα  να  πω  ότι κάθε  τέτοια  ενότητα    αποτελεί  στην πραγματικότητα   ανάπτυγμα ενός στίχου , έτσι  ώστε  να  μεταλαμβάνουν   περισσότερες  λέξεις   αυτό  που συμπυκνωμένα  αποδίδει  μία  μόνο φράση .Όταν  λοιπόν η ποιήτρια  γράφει «Οι άνθρωποι κόβουν την πόλη σαν ψωμί στα δυο , να πάρουν ο καθένας  το κομμάτι του . Τα έχουν αυτά οι έρωτες τους  ακρωτηριασμούς .Με  τους  πολέμους  των φυλών  εκτεταμένη  μαχαιριά   κατά  μήκος   μιας πράσινης γραμμής .Με τις  αψιμαχίες   των ανθρώπινων  καρδιών  , βαθιά , ως το μεδούλι της  ζωής και του θανάτου το κόκκαλο»  αισθάνομαι  ως αναγνώστης   ότι   μέσα  σ' αυτή  την αλυσίδα  φράσεων  διαβάζω  την  ανάπτυξη  του στίχου «Τα έχουν αυτά οι έρωτες τους  ακρωτηριασμούς». Κι  είναι  στην ουσία   οι  λέξεις που  τριγυρίζουν  αυτή  τη φράση ,   εκείνες  που  την  ανασηκώνουν  στο ύψος   του  στίχου  ,και  συνακόλουθα της ποίησης  .

    Η  ποίηση  λοιπόν της  Ευφροσύνης Μαντά Λαζάρου  , «δραματική»  και  την ίδια  στιγμή  εσωτερική ,  συν-κινητική    και  ταυτόχρονα  απόμακρη ,  το  ίδιο ιμπρεσιονιστική  και ρεαλιστική ,      λειτουργεί  με τους δικούς της όρους , με  την ένταση   μιας  εφηβικής  έξαψης  όπως  αυτή αποτυπώνεται   σ' ένα  σώμα που   ανακαλύπτει  στις  απαρχές  του τον  Έρωτα .Κι  αυτός  ο έρωτας   στη συλλογή «Ο  Νώε  στην πόλη»  έχει τη φυσιογνωμία  της Λευκωσίας , της   πόλης  που  μεγαλώνει   σαν εφηβικό στήθος  στο  κορμί της ποιήτριας .

Τσιαχρής  Κώστας   

Bill Callahan "Dream River "

Το βασίλειο του Bill Callahan είναι χτισμένο σε μία μοναχική , απόκρημνη περιοχή της μουσικής και της ποίησης . Περικυκλωμένο από απειλητικά βάτα .Παραδομένο στη γοητεία του δυσπρόσιτου. Καμωμένο με τα πιο ταπεινά και συνάμα πιο ανθεκτικά υλικά ,αυτά που καταφέρνουν να ξεπερνούν το εφήμερο και ν' αγγίζουν το παντοτινό .Από το 1990 ο σκοτεινός αυτός τροβαδούρος τραβά το δικό του δρόμο ανάμεσα στα συναισθηματικά του ερείπια , με μοναδικό του στόχο να υποτάξει το σκοτάδι σε αλλόκοτα μουσικά σχήματα .Να αναγκάσει τους δαίμονές του να τραγουδήσουν . Η μουσική του διαδρομή ξεκίνησε με το όνομα Smog ,με το οποίο ηχογράφησε σημαντικές δουλειές στη δεκαετία του 90 μέχρι και το 2005 , οπότε άρχισε πια να δημιουργεί ως Bill Callahan .Οι πρώτες του δουλειές εντελώς άτεχνες και βασισμένες στα πρότυπα του lo-fi ήχου ,είχαν μία έντονη πειραματική υφή και ηχογραφήθηκαν με έναν υποτυπώδη τεχνολογικό εξοπλισμό .Τα πρωτόλεια αυτά τραγούδια βρίσκονταν μακριά από κάθε έννοια μελωδικής ανάπτυξης ,καθώς ήταν δομημένα σε απλές ,αλλά πυκνές και επαναλαμβανόμενες κιθαριστικές συγχορδίες . Το φετινό Dream River αποτυπώνει εύγλωττα την απόσταση που έχει διανυθεί ανάμεσα σε εκείνες τις ηχητικά και εκφραστικά φτωχές πρώτες ηχογραφήσεις και στο τωρινό ηχητικό στίγμα του καλλιτέχνη . Ο δίσκος είναι ακριβώς το απόσταγμα αυτής της περιπλάνησης του Callahan στα κατατόπια ποικίλλων μουσικών ειδών ,όπως το underground rock ,η country , η εναλλακτική folk ,ακόμα και η jazz . O ήχος του ωστόσο , παρά την προφανή βελτίωση σε ό,τι αφορά στο αισθητικό αποτέλεσμα , παραμένει μετά από τόσα χρόνια ερημικός και ασυμβίβαστος .Αφήνει στην καρδιά και στο μυαλό μια σκοτεινή αύρα που δυναμώνει τραγούδι με το τραγούδι .Ο Callahan μιλά για μοναχικούς γλάρους , για ποτάμια που γίνονται όνειρα ,για την άνοιξη και τους χειμωνιάτικους δρόμους .Τραγουδά απέριττα ,με μια βαρύτονη φωνή απαλλαγμένη από συναισθηματικές υπερβολές , μια φωνή που μετατρέπεται η ίδια σε ένα ιδιόμορφο κρουστό και συνοδεύει αισθαντικά τα υπόλοιπα όργανα . Συνολικά , για όποιον έχει παρακολουθήσει τον υπέροχο αυτό τραγουδοποιό ,το Dream River είναι , νομίζω , το αποκορύφωμα της καλλιτεχνικής του παραγωγής και για το γράφοντα ένας από τους εξέχοντες δίσκους για τη χρονιά που διανύουμε .

Κώστας  Τσιαχρής

To  Τραγούδι  Cold    blooded   old   times  είναι η μεγαλύτερή του  επιτυχία  και περιέχεται  στην ηχητική επένδυση της ταινίας  High  Fidelity

Νεκρολογία

Μια απάντηση στην κυρία  Ρεπούση

    Ακολουθώντας  την περίφημη  ρήση του Βολταίρου ,  έμαθα  να  σέβομαι  πάντοτε  τις απόψεις των άλλων όσο  αιρετικές   κι αν είναι  , όσο κι αν  αγγίζουν δικά μου αποκρυσταλλωμένα πρότυπα σκέψης  ή  κώδικες  κρίσης των πραγμάτων . Υπό έναν όρο βέβαια : κάτω από αυτές  τις απόψεις να υπάρχει  βάθος , να εξακολουθούν να έχουν κάποια υπόσταση μόλις κατακαθίσει   η σκόνη  που προκαλείται από τον αιρετικό χαρακτήρα της  εκφοράς  τους  .  Αν αυτό το βάθος  είναι παρόν , όλα  τα  μέχρι   τότε  δεδομένα είναι συζητήσιμα  και αναιρέσιμα . Σε διαφορετική περίπτωση , κάθε γνώμη που προορίζεται να προκαλέσει , ιδίως όταν εκφέρεται από  ένα δημόσιο πρόσωπο ,μένει  μόνο για μερικές  μέρες  στον αστραφτερό κόσμο της επικαιρότητας , για να χαθεί ύστερα  λαβωμένη από τα ισχυρά αντεπιχειρήματα που θα  εξακοντίσουν εναντίον της  οι επικριτές της .

   Την αφορμή για τις παραπάνω και τις παρακάτω σκέψεις μου την έδωσε η  άποψη της κυρίας  Ρεπούση σχετικά με τον περιορισμό της διδασκαλίας των αρχαίων  ελληνικών στη δευτεροβάθμια  εκπαίδευση , με βασικό επιχείρημα ότι  πρόκειται για μία νεκρή γλώσσα  την οποία ουδέποτε πρόκειται να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές στην καθημερινότητά  τους .Κάποιοι βέβαια έσπευσαν να διαστρεβλώσουν το σκεπτικό της , μιλώντας για κατάργηση του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου  , αναγκάζοντάς την να προβεί σε διευκρινιστικές  δηλώσεις για το νόημα της παρέμβασής της . Ως άποψη   ωστόσο ,μέσα σ’ ένα περιβάλλον  ήδη οξυμμένο από  την αφύπνιση  των εθνικιστικών αντανακλαστικών  σημαντικής  μερίδας  των Ελλήνων πολιτών ,ήχησε  όντως προκλητική  και  ύποπτη . Εναντίον της   υψώθηκαν αφορισμοί και ύβρεις , εκφράστηκαν όμως και  σοβαρά  τεκμηριωμένες  ενστάσεις που εν τέλει ,θαρρώ , την απογύμνωσαν  και  έφεραν στο φως τις αδυναμίες  της .

   Νεκρό φαντάζομαι  κατά την κυρία  Ρεπούση είναι κάτι που  το αγγίζεις και  δεν κινείται , δεν αναπνέει , δε βγάζει ήχους . Έχει λιώσει το σώμα του κι απομένει  κούφια οστά που μόλις τα  χτυπάς , μαρτυρούν το κενό  ,όπως  εκείνη η εντάφια χρυσή προσωπίδα στο  Σεφερικό  «Βασιλιά της Ασίνης» . Συνεπώς , ερμηνεύοντας  το  σκεπτικό της , οι αρχαίες  λέξεις είναι πια άφωνες  , εφόσον  αν και  διδάσκονται  καταναγκαστικά  στα ελληνικά σχολειά , δεν έχουν κατορθώσει  -και μάλλον δεν έχει και πρακτική χρησιμότητα να κατορθώσουν – να  εισβάλουν  στο καθημερινό λεξιλόγιο των  μαθητών  ή και να τους μεταδώσουν τα μηνύματά τους .Παραμένουν νεκρά  σημαίνοντα  ,γεμάτα από τη λάμψη ενός αλλοτινού  μεγαλείου , παρασύροντας μαζί τους στο  σκοτάδι  και τα σημαινόμενα . Η  πολεμική της   κυρίας  Ρεπούση  φαινομενικά δε στρέφεται  εναντίον του αρχαίου  ελληνικού πνεύματος  αλλά εναντίον της εμμονής  στους τύπους  που μεταφέρουν αυτό το πνεύμα . Κι εδώ , κατά την ταπεινή μου άποψη , υπάρχει  ένα τρωτό σημείο στο σκεπτικό της . Διαχωρίζει τα  ιδανικά  και τη φιλοσοφία του αρχαίου ελληνικού κόσμου  από  τη μορφή που τα  ενσαρκώνει και τα παραδίδει ατόφια στις επόμενες γενιές .Ξεφλουδίζει τα νοήματα από  το περίβλημα που όχι απλώς τα φιλοξένησε αλλά  τα έσπρωξε προς την περιοχή του μεγαλείου .Διότι νοήματα χωρίς  φθόγγους και χωρίς συλλαβές και χωρίς λέξεις και χωρίς διαπλοκή των λέξεων μέσα σ’ ένα πλήρες κείμενο ,απλά δεν υπάρχουν.

    Θα μου πείτε από την άλλη , είναι λίγο υποκριτική η παραπάνω θέση ,καθώς τα νοήματα μιας περασμένης  εποχής  τα  αναδεικνύει  κάθε  καινούργια  γενιά με τα δικά της εκφραστικά μέσα .Άρα μας  αρκεί  απλά να μεταφράζουμε στον  τωρινό   γλωσσικό κώδικα  τα  όποια γραπτά  μνημεία ,για να προσαρμόζουμε  το πολύτιμο των νοημάτων τους  στο σφυγμό  του παρόντος και του  μέλλοντος . Μπορεί σ’ αυτό η κυρία Ρεπούση να έχει εν μέρει   δίκιο .Ακόμη κι όταν εγώ αποστηθίζω την αρχαία  έκφραση στο μυαλό μου , με το βάρος  και  τη γοητεία  της , την αποκωδικοποιώ  με λεκτικούς όρους της  σημερινής γλώσσας. Διαβάζω  τον   Επιτάφιο  του  Θουκυδίδη  στο πρωτότυπο κείμενο και  συλλαμβάνω τη μαγεία του περιεχομένου του μεταφράζοντας ενδόμυχα  στα νέα  ελληνικά .Ως εδώ εντάξει . Την ίδια ώρα όμως που  «αναγκάζομαι» να μεταφέρω τα λεκτικά σύνολα  στα δικά μου μέτρα επικοινωνίας , την ίδια ώρα συντελείται ένα μικρό θαύμα . Έχει τόσο μεγάλη ισορροπία ο αρχαίος ελληνικός λόγος που δε γίνεται θα προσέξω και θα συγκρίνω την  εκφραστική του πυκνότητα με την αναλυτικότητα  του νεοελληνικού λόγου. Θα διαπιστώσω πόσο γνώριμες μου είναι κάποιες ρίζες , κάποιες  καταλήξεις , ολόκληρες λέξεις και φράσεις . Θα παραξενευτώ  αν ψάξω λίγο καλύτερα τα δομικά στοιχεία της  ίσως ακατανόητης στην αρχή φράσης «χρώμεθα τε πλούτω μαλλον καιρω έργου  ή κόμπω λόγου»  ,διαπιστώνοντας πόσο οικεία μου είναι . «Χρώμεθα» [, χρησιμοποιώ , χρήση , χρήμα] ,καιρω [ευκαιρία ,καιροσκόπος ] , κόμπω  [κομπάζω , κομπασμός] .Θα κατανοήσω εν τέλει πως  ακόμη και στην περίπτωση της γλώσσας  ,η οποία συνιστά  κάτι που διαρκώς εξελίσσεται , μπορεί ίσως να εφαρμοστεί η αριστοτελική τελεολογία που θέλει ως  φύση ενός πράγματος  τη μορφή που αυτό έχει όταν ολοκληρωθεί η εξελικτική του πορεία . Γιατί όπως και να το κάνουμε , και δεν είναι έξαρση  εθνικής υπεροψίας , υπάρχει ένα είδος τελειότητας στον αρχαίο ελληνικό  λόγο .Αισθάνεται  κανείς  ότι πέρα από την ποιότητα της σκέψης που  αποτυπώνει , είναι κι ο ίδιος ένα αισθητικό θαύμα ,μια αρμονική συνάντηση μεταξύ συμφώνων και φωνηέντων ,μία ηχητική πανδαισία .Κι αυτήν ακριβώς τη μουσική δεν έχουμε το δικαίωμα να  τη στερήσουμε από τους μαθητές μας , όχι για να τους πείσουμε πως πρέπει ξαφνικά ν’ αρχίσουν να ανταλλάσσουν μηνύματα στα κινητά τους τηλέφωνα με τη γλώσσα του Σοφοκλή και του Θουκυδίδη , αλλά  για να τους δείξουμε πως η αγάπη για το λόγο δημιουργεί  καλλιτεχνικούς θριάμβους . Να τους  μεταδώσουμε  την επιθυμία να καλλιεργήσουν , έχοντας ένα υψηλό μέτρο σύγκρισης , και τη δική τους , την κακοποιημένη από την πολυφωνία  νεοελληνική γλώσσα .

     Συνεπώς , η κυρία   Ρεπούση μένει μόνο στο «ωφέλιμον» , αλλά εγώ προτείνω  και το «τερπνόν» .Το «ωφέλιμον» μπορεί να μου το δίνουν πράγματι οι μεταφράσεις . Θέλω όμως οι μαθητές μας να βιώσουν και το «τερπνόν»  της  ακρόασης  του αρχαίου ελληνικού λόγου. Όσο για την ένστασή της πάνω στην επιμονή των εκπαιδευτικών να  διδάσκουν  περισσότερο τη γραμματική και το συντακτικό  της αρχαίας  γλώσσας , τουλάχιστον στο γυμνάσιο , έχω την  εντύπωση πως το θέμα τίθεται σε λανθασμένη βάση . Η κάθε γλώσσα , ακόμη και οι  «νεκρές» ,προκειμένου να λειτουργήσει και να αποκαλύψει σταδιακά τους θησαυρούς της , χρειάζεται  να  παιδευθεί μέσα  στο  μυαλό  αυτού που τη μαθαίνει , με τους κανόνες της ,με τη γραμματική και με τη σύνταξή της . Αλίμονο αν προσπαθήσει κανείς έστω και να διαβάσει , όχι να μιλήσει , την αγγλική γλώσσα , χωρίς να γνωρίσει πρώτα τα στοιχειώδη γραμματικά  και συντακτικά της φαινόμενα .Αν το δοκιμάσει  ,απλώς  θα αυτοσχεδιάζει προσπαθώντας να  εικάσει τη σημασία του κειμένου που διαβάζει ,και θα οδηγείται φυσικά σε παρερμηνείες . Το ίδιο λοιπόν ισχύει και για την αρχαία ελληνική . Εφόσον θέλουμε και κατά τη γνώμη μου πρέπει να τη διδάξουμε ,χρειάζεται πρώτα να εισαχθούμε στα βασικά εργαλεία για την προσέγγισή της , ώστε σε επόμενο στάδιο ή και παράλληλα να μπορέσουμε να διεισδύσουμε και στα νοήματά της . Καλώς ή κακώς λοιπόν στο Γυμνάσιο η διδασκαλία της γραμματικής και του συντακτικού είναι αναπόφευκτη.  Απλώς θα πρέπει να συνδυάζεται αρμονικά και με  την ερμηνευτική  επεξεργασία των κειμένων  και με την ανάδειξη των αντιστοιχιών ανάμεσα στις αρχαίες και τις τωρινές λέξεις .

     Από την άλλη πλευρά στο Λύκειο  το πνεύμα της διδασκαλίας  του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών είναι εδώ και κάμποσο καιρό διαφορετικό ,χωρίς  εντούτοις να λείπουν και περιπτώσεις  φιλολόγων που εμμένουν σε μία καθαρά τυπολατρική  αντιμετώπισή του .Δίνεται περισσότερη έμφαση  στην ανάλυση του περιεχομένου  των κειμένων  , ενώ  η γραμματική και συντακτική ανάλυση  λειτουργούν επικουρικά  , για να  διαφωτίσουν  τα σημεία εκείνα  που  θέτουν εμπόδια στην ερμηνεία .Ακόμη και οι έννοιες της διαθεματικότητας , της διακειμενικότητας  και της διεπιστημονικότητας  βρίσκουν περισσότερο έδαφος για να βλαστήσουν ,συγκριτικά με το πρόσφατο παρελθόν  .Αλλά και μέσα σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο διδακτικής προσέγγισης ,είναι πολύτιμο κληροδότημα για τους μαθητές η επαφή τους με το ύφος  του κάθε συγγραφέα , μ’ εκείνα τα μορφικά  στοιχεία που  προδίδουν μια  διαφορετική στάση απέναντι στη γλώσσα και άρα ,αφού ο κόσμος αποτυπώνεται στη γλώσσα , και στον κόσμο .Άλλες είναι οι εκφραστικές επιλογές του Ξενοφώντα , άλλες του Θουκυδίδη . Άλλος κόσμος ο πρώτος , άλλος ο δεύτερος .Κι όλα αυτά που ίσως φαίνεται δύσκολο να περιπέσουν  στην αντίληψη ενός δεκαεξάχρονου , με λίγη μαεστρία  μπορούν να αναφανούν από έναν εμπνευσμένο   φιλόλογο και να γίνουν  κατανοητά στο μαθητή του .

       Μα πάνω απ΄όλα χρειάζεται να εμπεδωθεί η ιδέα ότι νεκρός χρόνος παράγεται μετά από κάθε μας κίνηση .Με το που πάμε να κάνουμε κάτι αμέσως αυτό πεθαίνει. Γίνεται νεκρό .Ανήκει πια στη βασιλεία του περασμένου .Αλλά την ίδια ώρα ,όσο κι αν φαίνεται περίεργο , παράγει ζωή και μας κατευθύνει .Ο ομηρικός Οδυσσέας κατεβαίνει στον κόσμο των νεκρών , για να  λάβει τις απαντήσεις που θα του ξεκλειδώσουν το δρόμο για την Ιθάκη. Στην αρχή οι νεκροί παραμένουν σκιές ,όντα χωρίς λόγο .Θα χρειαστεί να γίνει μια θυσία και να τρέξει αίμα , για να ξυπνήσει μέσα τους ο λόγος .Κι εμείς αντίστοιχα θα πρέπει να ρίχνουμε αίμα στο παρελθόν ,για να γίνεται  το ακατάληπτο  στη νέα  γενιά σύμβολο  νόημα , για  να μπορέσουν κι εκείνοι  στο δικό τους ξερίζωμα να  βρουν την πορεία που θα τους  χαρίσει λίγο στέρεο έδαφος κάτω από τα πόδια τους .

Τσιαχρής Κώστας

Διονύσης Γιατράς "Σε ένα περιδιάβασμα"

Σε ένα περιδιάβασμα πιασμένος χέρι-χέρι με τις ηδονικές, ευχάριστες Ναϊάδες, ο άνθρωπος όρισε τη ζωή.

Στα ποτάμια της ηδονής, των αμέτρητων δαιμόνων και σατύρων που χορεύουν, σαρκάζουν, παγιδεύουν την ανθρώπινη ψυχή, ο άνθρωπος βρήκε τη μοναξιά του.

Στη μικρότητα του είναι, στο μαστίγωμα της συνείδησης, στον ψεύτικο βήχα της αλήθειας ο άνθρωπος θεώρησε την ανάγκη του.

Αφού έβαλε τις λέξεις στο σπιρτόκουτο της σιωπής, το σώμα στο χρυσό κλουβί της πρόσκαιρης ευχαρίστησης και τη σκέψη στο ενυδρείο της χαοτικής φαντασίας, ο άνθρωπος ένιωσε τον υδροκεφαλισμό της ύπαρξής του σε όλο του το μεγαλείο.

Στα σπασμένα κάτοπτρα των άλλων ματιών έβλεπε καθετί καλό ενώ υπερήφανα εθελοτυφλούσε εμπρός στην καλοκάγαθη πηγή που ανάβλυζε μέσα του.

Είδε τον ασίγαστο και αμέριστο φόβο που γεννιέται μπροστά στην ηδονή της αλήθειας και σαν μικρό αδύναμο ερπετό ελίχθηκε στις ασφαλείς διαβάσεις της φαντασίας.

Ανακάλυψε τη φιλία μπροστά στις περίτεχνες εναλλαγές της προδοσίας. Στον κύκλο της προδοσίας ο άνθρωπος συνάντησε τα ακίνητα, παγωμένα σώματα των προδοτών του και μίλησε μαζί τους νοητά καθώς μοιραζόταν ένα κομμάτι της παγωμένης λίμνης μαζί τους.

Μιλώντας, νοιώθοντας, μεθώντας, μαστουρώνοντας, βιώνοντας την εξάρτηση, τα δεσμά, την ελευθερία, την αγάπη, το μίσος, την κατανόηση, το ακατανόητο, ο άνθρωπος παραδέχτηκε ότι τα ανθρωπινότερα πράγματα βρίσκονται στα πιο απάνθρωπα δοχεία.

Φοβήθηκε για να νοιώσει το θάρρος του. Χάζεψε για να νοιώσει την ευφυΐα του. Έμαθε για να νοιώσει την αμάθειά του. Ερωτεύθηκε για να νοιώσει τη σκληρότητά του. Μίσησε για να νοιώσει την ικανότητά του να αγαπήσει.

Ο άνθρωπος εγκατέλειψε το θεό για να τον συναντήσει πρώτα στους άλλους και μετά στον εαυτό του. Πάντα παρέμενε καταπιεστικός αυτός ο θεός.

Σε έναν αιώνιο αγώνα με τον Προκρούστη, για να αποφύγει την κλίνη της επιθυμίας και της πραγματικότητας, ο άνθρωπος προσπάθησε να βρει το υλικό του. Μάταια.

Πάλεψε με τις φιλοδοξίες, τις φήμες, τις αναμνήσεις, την περηφάνια, την αμηχανία, τη δειλία για να καταλάβει πως μόνο στο ντροπιαστικό σπάσιμο του εαυτού ξανοίγεται ατόφια η θέαση της πραγματικότητας.

Εγκατέλειψε τη σημασία των πραγμάτων και των ανθρώπων σπάζοντας όλες τις αλυσίδες του κοινωνικού ελέγχου. Έτσι έχασε τις αξίες και κέρδισε τον κόσμο.

Έχασε την ικανότητά του να διακρίνει, να ξεχωρίζει, να αξιολογεί, βλέποντας το φως σε κάθε χρώμα και το φόβο σε κάθε ψυχή.

Σε ένα περιδιάβασμα αφού ελευθέρωσε τα χέρια του από τις Ναϊάδες, ο άνθρωπος άγγιξε το πρόσωπό του. Όχι από θλίψη, ούτε από οργή, ούτε από αγανάκτηση, αλλά από περιέργεια και πίστη. Αφού άγγιξε το πρόσωπό του, η πηγή ανάβλυσε στο παν. 

Arcade Fire "Reflektor" [single]

Τα κρουστά μοιάζουν να προέρχονται από κάποια σκοτεινή γωνιά της Αφρικάνικης ζούγκλας ,όπου ιθαγενείς σε τελετουργική έξαψη καλούν μέσω των δυνατών χτύπων τα πνεύματα της ζωής και του θανάτου να εγκαταλείψουν τις σκιές και ν' απλωθούν στον αέρα και στο φως .Ένα περιπλανώμενο σαξόφωνο κεντά στην αρχή απαλά κι ύστερα με μένος τις νότες .Ο ρυθμός αγχωτικός και συνάμα λυτρωτικός , σηκώνεται και βυθίζεται , στριφογυρίζει σ' ένα επαναλαμβανόμενο χορευτικό μοτίβο ,με τη μελωδία να υπακούει με μετρονομική ακρίβεια στο ξεδίπλωμά του .Κάπου στο βάθος οι Talking Heads της εποχής του Remain lin light και φυσικά ο άνθρωπος που μαζί με τον Brian Eno γέννησαν το new wave της δεκαετίας του 80 , ο ένας και μοναδικός David Bowie . Στην κονσόλα της παραγωγής ο James Murphy των Lcd Soundsystem δίνει τη δική του παράσταση ,κατευθύνοντας το τραγούδι σε καθαρά ηλεκτρονικά μονοπάτια ,χωρίς ωστόσο να αφανίζει την ηχητική ταυτότητα του συγκροτήματος του Win Butler . Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με ένα τραγούδι- έκπληξη για τα δεδομένα των Arcade Fire και φυσικά ενδεικτικό του προς τα που θα κινείται υφολογικά το καινούργιο άλμπουμ τους που κυκλοφορεί στις 29 Οκτωβρίου . Μέχρι τότε το "Reflektor" είναι εδώ για να σας αποπλανήσει .Αντάξιο της φήμης του συγκροτήματος ως της κορυφαίας εναλλακτικής παρουσίας στη δεκαετία που διανύουμε .

Κώστας  Τσιαχρής

Ακούστε το στο : http://www.music411blog.com/2013/09/hear-new-arcade-fire-song-two-days-early.html

9/9/9 Reflektor

Nine Inch Nails "Hesitation marks"

Εκεί που η industrial μουσική συναντιέται με την pop αισθητική , εκεί βρίσκεται ο ζωτικός χώρος στον οποίο αναπνέει ο Trent Reznor και το μουσικό του σχήμα Nine Inch Nails . Στην πραγματικότητα βέβαια ο Reznor αποτελεί το μοναδικό σταθερό μέλος του συγκροτήματος ,το οποίο διευρύνεται με τη συμμετοχή έκτακτων μελών στη διάρκεια των ηχογραφήσεων και των συναυλιών . Ο όρος ωστόσο industrial είναι πολύ περιοριστικός για τις αποχρώσεις του ήχου των Nine Inch Nails. Το συγκεκριμένο είδος αποτελεί μάλλον περισσότερο το υπόβαθρο πάνω στο οποίο περιπλέκονται επιδράσεις από ποικίλα μουσικά είδη . Συνθετική pop , jazz χρώματα , funky περιπτύξεις , heavy metal κιθάρες , ambient ηχητικά τοπία , συμμετέχουν όλα στη δόση που τους επιτρέπει ο συνθέτης ,ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μην προδίδει τη σκοτεινή ηλεκτρονική ταυτότητα του ήχου τους. H καινούργια δουλειά των Nine Inch Nails έρχεται πέντε χρόνια μετά την κυκλοφορία των Ghosts I-IV και The Slip του 2008 ,και ονομάζεται Hesitation Marks . Στην παραγωγή του δίσκου βρίσκονται οι Atticus Ross [με τον οποίο ο Reznor είχε συνεργαστεί και στην ηχητική επένδυση των ταινιών The social network και The girl with the dragon tattoo] και Alan Moulder,  και αρχικά ο Reznor είχε κατά νου να ηχογραφήσει μόνο δύο τραγούδια ,τα οποία θα συμπεριλαμβάνονταν σε ένα πακέτο με τις μεγαλύτερες επιτυχίες των Nine Inch Nails .Ωστόσο, στην πορεία των ηχογραφήσεων προέκυψαν και άλλες συνθέσεις τις οποίες ο Reznor αποφάσισε να συγκεντρώσει σε ένα καινούργιο άλμπουμ . Πριν από την κυκλοφορία του άλμπουμ [η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 3 Σεπτεμβρίου ] είχαν ήδη κυκλοφορήσει τα singles "Came back haunted" και "Copy of A" . Ο τίτλος "Hesitation marks"  παραπέμπει στον όρο "Hesitation wounds" ,στις πληγές δηλαδή που αφήνει η λεπίδα του ξυραφιού ,όταν δοκιμάζει κανείς να αυτοκτονήσει ή να προκαλέσει κακό στον εαυτό του .Ανέκαθεν βέβαια η στιχουργική των Nine Inch Nails έκλεινε μέσα της έναν κόσμο όχι και τόσο ρόδινο . Σαδομαζοχιστικές αναφορές ,η απόγνωση , η απληστία , οι σκοτεινές πτυχές της σεξουαλικής πράξης , ο εθισμός , ο μηδενισμός , η υστερία ,όλα αυτά δηλαδή που οι καθωσπρέπει οικογενειάρχες αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας , συνιστούν τη θεματολογία γύρω από την οποία κινούνται τα περισσότερα τραγούδια τους , χωρίς να λείπουν και κοινωνικοπολιτικές αναφορές . Ηχητικά το "Hesitation marks" συντηρεί τα κεκτημένα των προηγούμενων έργων του συγκροτήματος , κινείται όμως σε περισσότερο ηλεκτρονικά μονοπάτια ,με τις κιθάρες να βρίσκονται σε δεύτερο πλάνο . Εκτός από τα δύο τραγούδια που κυκλοφόρησαν ως singles , εξαιρετικές στιγμές αποτελούν τα All time low [με τη Red Hot chilli peppers γραμμή στο μπάσο], Satellite [η rythm section θα έλεγε κανείς ότι θυμίζει το "Hot thing" του Prince ], Everything [με μία κυκλοθυμική ανάπτυξη κι ένα riff αλά "Just like heaven" των Cure ] και In Two [με τον συγκοπτόμενο ήχο και την απειλητική του ατμόσφαιρα] . Για το εξώφυλλο του δίσκου ο Reznor χρησιμοποίησε τον Russell Mills ,τον άνθρωπο που είχε φιλοτεχνήσει το απόλυτο αριστούργημα των NIN "The Downward spiral" του  1994,και φυσικά όχι τυχαία . To Hesitation marks δημιουργήθηκε ως ένα είδος συνέχειας εκείνου του δίσκου , και μπορεί το αποτέλεσμα να μην είναι το ίδιο πρωτοποριακό όπως τότε , ωστόσο σέβεται απόλυτα τους φίλους του συγκροτήματος και στέκεται ως μία αξιόλογη ηχητική εμπειρία .

Τσιαχρής  Κώστας

Αξίζει  να θυμηθούμε και τη συγκλονιστική διασκευή  του  Johnny  Cash    στο  "Hurt"  των Nine Inch  Nails

Disclosure "Settle"

Χαρακτηρίζονται ως οι εκπρόσωποι του νέου κύματος του βρετανικού House ήχου .Οι Disclosure ,δύο αδέλφια από το Surrey ,οι Guy και Howard Lawrence , με το παρθενικό τους άλμπουμ Settle ξαναζεσταίνουν σε νέα φωτιά τον ήχο που ανδρώθηκε στα clubs του Detroit , του Chicago, του Sheffield και του Manchester .H ηλεκτρονική τους pop ,ανακατεμένη με στοιχεία από garage, disco , dubstep και βρετανικό funk , δανείζεται ασφαλώς την έμπνευση από ονόματα της δεκαετίας του 80 όπως ο Paul Oakenfold ,οι Coldcut και οι Bomb the bass ,αλλά και μεταγενέστερα ονόματα όπως οι Basement Jaxx ή οι πιο πρόσφατοι Hot Chip . Οι Disclosure ωστόσο φέρνουν όλες αυτές τις επιρροές στα δικά τους μέτρα και δημιουργούν μία σειρά εθιστικών τραγουδιών που καταφέρνουν να κάνουν τον ακροατή να σηκωθεί από τον καναπέ και να κουνηθεί στο ρυθμό τους . Στο Settle συμμετέχουν υποσχόμενες καινούργιες παρουσίες όπως οι Alunageorge ,η Jessie Ware , οι London Grammar και η Eliza Doolittle .Από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα για το 2013 στο χώρο της χορευτικής μουσικής .

Κώστας  Τσιαχρής

Ισοκράτης "Περί ειρήνης" 16 : ένα σχέδιο διδακτικής προσέγγισης

ΣΤΟΧΟΙ   ΤΗΣ  ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1.       Να  διακρίνουν οι μαθητές   τη θέση  αλλά  και  τη σημασία   της παραγράφου  16   στη   δομή  του  ρητορικού ρόλου

2.       Να  κατανοήσουν το περιεχόμενο  της  πρότασης  ειρήνης που θα διατυπώσει  ο  Ισοκράτης

3.       Να συγκρίνουν την τωρινή άποψη  του ρήτορα  για  την  εξωτερική πολιτική της Αθήνας και  την Ανταλκίδειο ειρήνη   με την αντίστοιχη που διατύπωσε στον Πανηγυρικό λόγο του  το 380 π.Χ. , και να ερμηνεύσουν τη διαφορά

4.       Να αντιληφθούν τα κίνητρα  της πρότασης που διατυπώνει  ο Ισοκράτης [δίκαιον-συμφέρον] και να προβληματιστούν πάνω στη σημασία  των δύο  όρων για την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής ενός κράτους

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ  ΣΤΟΧΟΣ

1.       Να  αντιληφθούν  τη σημασία   των μορίων και των συνδέσμων για  την αποκάλυψη  της  συντακτικής  δομής   ενός  κειμένου

ΜΕΘΟΔΟΣ   ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

·         Ομαδοσυνεργατική   μέθοδος  : Οι  μαθητές  έχουν  χωριστεί  σε ομάδες  των τεσσάρων ατόμων  με συγκεκριμένους  ρόλους :

-Υπεύθυνος  ομάδας / διαμεσολαβητής : διανέμει το υλικό  και  μεταφέρει  τις απορίες  στον υπεύθυνο  καθηγητή

-Συντονιστής : συντονίζει  τη συζήτηση  και ζητά από τα μέλη  να εκφράσουν την άποψή  τους

-Γραμματέας : καταγράφει τις  ιδέες  και  τα συμπεράσματα της ομάδας

-Αναγνώστης /παρουσιαστής : Ανακοινώνει τα αποτελέσματα  της εργασίας ,όταν αυτή ολοκληρωθεί

·         Επαγωγική  μέθοδος  : από τα επιμέρους  στο όλο

ΜΟΡΦΗ  ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

·         Κατευθυνόμενος  διάλογος

ΤΕΧΝΙΚΕΣ  -ΜΕΣΑ 

·         Φυλλάδιο  εργασίας  

·         Σχολικό  βιβλίο

·         Πίνακας 

·         Κείμενο  για συγκριτική μελέτη

ΠΟΡΕΙΑ   ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1.       Σύνδεση  με τα  προηγούμενα : Με  τη χρήση  ερωτήσεων  επισημαίνονται  από τους  μαθητές  τα  κυριότερα  σημεία  της  προηγούμενης  ενότητας [η  απόφαση  του ρήτορα  να  μιλήσει  ευθαρσώς  και σύμφωνα με  τις πολιτικές  του απόψεις  παρά  το εχθρικό γι’ αυτόν κλίμα ]

2.       Ακολούθως   ο  διδάσκων  ζητεί από τους μαθητές  να παρατηρήσουν τον πλαγιότιτλο   της  ενότητας  και  να σκεφτούν ποιο μέρος του ρητορικού λόγου αποτελεί η παράγραφος  16 . Γίνεται σύντομος σχολιασμός

3.       Οι  μαθητές   έπειτα  δουλεύουν   κατά  ομάδες  των τεσσάρων   ατόμων με βάση  ένα φυλλάδιο  εργασίας  .Αρχικός  στόχος  είναι  να  ανακαλύψουν με  κατευθυνόμενο  τρόπο   και με τη βοήθεια  του διδάσκοντος τη βασική συντακτική δομή  στις δύο   περιόδους  της  ενότητας [τα  ρήματα  και   τα  αντικείμενά  τους  ] .Σημαντική  βοήθεια  θα  τους προσφέρουν οι  σύνδεσμοι και  τα μόρια που επισημαίνονται στο φύλλο εργασίας  από τον διδάσκοντα .

4.       Η επεξεργασία  του κειμένου γίνεται  κατά  περίοδο  .Οι  ομάδες  αφήνονται  να  εντοπίσουν   τα ζητούμενα   σε κάθε  περίοδο  ,και έπειτα   με  τη βοήθεια  των γλωσσικών σχολίων του βιβλίου  και  του  καθηγητή  να  κατανοήσουν  τις  λεπτομέρειες  της πρότασης  του ρήτορα και  την αιτιολόγησή  της

5.       Στη συνέχεια  με τη  βοήθεια  του  καθηγητή  και  τον σχολιασμό των βασικών σημείων    , οι  μαθητές  ερμηνεύουν  πιο  ολοκληρωμένα   το  περιεχόμενο  κάθε  περιόδου:

-προσέχουν την  υπερβολή στην έκφραση «προς άπαντας ανθρώπους»  και  αντιλαμβάνονται με τη βοήθεια  του καθηγητή  ότι ο Ισοκράτης υπήρξε ο σημαντικότερος  εκφραστής της πανελλήνιας  ιδέας

- παρατηρούν το πολυσύνδετο σχήμα ....και Χίους και Ροδίους και..... που δηλώνει την αποφασιστικότητα  με την οποία  διατυπώνει την άποψή του ο ρήτορας  και την αναγκαιότητα να περιληφθούν στη συμφωνία  όλοι  μηδενός εξαιρουμένου

-πληροφορούνται  ότι η  συνθήκη  ειρήνης  την οποία  εδώ  απορρίπτει ο Ισοκράτης ως ανεπαρκή ,προτάθηκε από το κόμμα  του Ευβούλου

-διαπιστώνουν ότι  οι  όροι  που  προτείνει ο Ισοκράτης  είναι αυτοί της Ανταλκιδείου  ειρήνης του 386 π.Χ. 

-συγκρίνουν με  τη βοήθεια  παράλληλου κειμένου [διακειμενικότητα ] την τωρινή στάση  του Ισοκράτη όσον αφορά  την εξωτερική πολιτική της Αθήνας  και την Ανταλκίδειο ειρήνη  ,με  εκείνη που είχε διατυπώσει στον Πανηγυρικό λόγο του [Τα συμπεράσματά  τους  καταγράφονται σε φυλλάδιο εργασίας ,αφού πρώτα  εργαστούν ομαδικά ]

-Παρατηρούν το πολυσύνδετο σχήμα  και στην ανάπτυξη των όρων της συμφωνίας που προτείνει ο Ισοκράτης

-κατανοούν πως ο ρήτορας    δικαιολογεί  την πρότασή του στηριζόμενος  στις έννοιες του δικαίου και του συμφέροντος .Παρατηρούν μάλιστα  ότι το συμφέρον τονίζεται  περισσότερο μπαίνοντας  στο τέλος .Διαβλέπουν επίσης ότι   ο ρήτορας  παρουσιάζει τις δύο έννοιες  ως τα κίνητρα που τον ωθούν στη διατύπωση αυτής της πρότασης [ήθος πομπού]

-με αφορμή αυτό  εγείρεται  συζήτηση ανάμεσα στους μαθητές  για  τη σημασία  των δύο αυτών εννοιών στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής μιας  χώρας .

6.       Προχωρώντας   από τα επιμέρους  στο  όλο , στη σύνθεση καταλήγουμε  στο συμπέρασμα  ότι  ο ρήτορας  παρουσιάζει  αριστοτεχνικά  την πρότασή  του έχοντας  προλειάνει το έδαφος  στις παραγράφους 14-15 και έχοντας δικαιολογήσει το περιεχόμενό της  με  έξυπνο τρόπο [δίκαιον –συμφέρον] , στοχεύοντας και στο συναίσθημα των ακροατών .Ζητούμε τέλος μία συνολική μετάφραση  από κάποιον μαθητή

7.       Δίνονται  εργασίες  στους   μαθητές   για  την επόμενη  φορά

ΕΡΓΑΣΙΕΣ  ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

1.       Υποθέστε  ότι είστε  ένας  αντίπαλος  του Ισοκράτη ρήτορας . Σε ποια στοιχεία της  πρότασης  και της επιχειρηματολογίας  του  Ισοκράτη θα στηριζόσασταν ,ώστε να  δείξετε  την αδυναμία αυτής της πρότασης ;

2.       Αν  ζούσε σήμερα ο  Ισοκράτης   ποια επιχειρήματα  , κατά τη γνώμη σας , θα χρησιμοποιούσε  για την επικράτηση  μιας πραγματικά παγκόσμιας  ειρήνης ;

3.       Αναζητήστε  στο διαδίκτυο  και στο βιβλίο της Ιστορίας  της Α Λυκείου  σύντομες  πληροφορίες  για την πανελλήνια  ιδέα  και για το ρόλο του Ισοκράτη στην προώθησή της

Από τις 2 και 3 να επιλέξετε τη μία

4.       α]συνθήκη : αλλάζοντας  κάθε φορά  την αρχική πρόθεση να σχηματίσετε  πέντε  λέξεις κρατώντας ίδιο το β’  συνθετικό β]αυτόνομος : αλλάζοντας  κάθε φορά  το β’  συνθετικό να σχηματίσετε  πέντε  λέξεις κρατώντας ίδιο το α΄ συνθετικό

Τσιαχρής Κώστας  2013