Κώστας Τσιαχρής " Υπάρχει η λογοτεχνική γενιά της εποχής μας ;"

 

Με αφορμή την παγκόσμια μέρα της Ποίησης ( συντάσσομαι με όσους αμφισβητούν τη σκοπιμότητα της ύπαρξης τέτοιων ημερών ) γνωστός άνθρωπος των γραμμάτων και εξαιρετικός εκδότης λογοτεχνικού περιοδικού ανάρτησε στην προσωπική του σελίδα το ακόλουθο ερώτημα " Γιατί δεν εμφανίστηκε ακόμη η γενιά του 2010 ; Εκτιμώ την άποψή του  , αλλά θα διαφωνήσω ως προς το απόλυτο της εκφοράς της. Κατ'αρχάς , δεν είμαι βέβαιος αν υπάρχει μία "λογοτεχνική γενιά" αντίστοιχη με εκείνες άλλων εποχών , με κοινούς ορίζοντες , κοινά πρότυπα , κοινές κατευθύνσεις ή εκφραστικούς τρόπους αποτύπωσης των εμπειριών της .Αλλά με τον ίδιο τρόπο , δεν είμαι βέβαιος αν υπήρξαν και οι γενιές του παρελθόντος. Για μεθοδικούς και επιστημονικούς λόγους , συνηθίζουμε πολλές φορές να κατηγοριοποιούμε και να τοποθετούμε κάτω από μία κοινή ταμπέλα μία ομάδα συγγραφέων , οι οποίοι παρά το σχετικά κοινό αισθητικό τους όραμα , απέχουν αρκετά ο ένας από τον άλλο. Αν πάλι κριτήριο για την απόδοση του βαρύτιμου τίτλου της γενιάς σε ένα σύνολο είναι η ποιότητα , η κατά μέσο όρο υπέρβαση ενός συγκεκριμένου πήχη, και εκεί πάλι θα μπορούσε να αντιτείνει κάποιος ότι η ποιοτική υπεροχή δεν εξασφαλίζει ένα σίγουρο μέτρο για την ομαδοποίηση ή την εύρεση ενός ενοποιητικού στοιχείου. Αλλά σκοπός του κειμένου   μου δεν είναι να αμφισβητηθεί η έννοια της λογοτεχνικής γενιάς ή της τάσης για κατηγοριοποίηση ( άλλωστε η τάση των ανθρώπων να ανάγουν το μερικό στο καθολικό συνιστά μία φυσική και λογική διεργασία ) , αλλά να υπάρξει ένας γόνιμος διάλογος πάνω στο αν υπάρχει σήμερα κάτι άξιο να συγκριθεί με την προσφορά προηγούμενων ποιητών και πεζογράφων. Έχοντας μάθει , λοιπόν , σε όλους μου τους στοχασμούς να αποφεύγω τόσο τη δαιμονοποίηση όσο και την εξιδανίκευση , εκτιμώ ότι πρέπει να βάζουμε στην άκρη τις αξιωματικές διατυπώσεις και να δίνουμε τροφή στην έρευνα . Βεβαίως δεν τολμώ να σας μεμφθώ τον  δημιουργό της ανάρτησης  , πρώτον διότι αντιλαμβάνομαι ότι αγαπά με πάθος τη λογοτεχνία , δεύτερον διότι η γνώμη του   εκφέρεται με ερωτηματικό τρόπο , και τρίτον διότι και εγώ έχω εκφράσει ουκ ολίγες φορές παρόμοια το παράπονό μου για την έλλειψη λογοτεχνικής παραγωγής αντάξιας του παρελθόντος . Ωστόσο , ας μην ξεχνάμε ότι το περασμένο φέρει πάνω του το πλεονέκτημα του χρόνου. Δοκιμάστηκαν οι αντοχές του , αναγνωρίστηκε ως ωραίο από περισσότερες γενιές , αποτυπώθηκε στο μυαλό και στην καρδιά περισσότερων ανθρώπων , του δόθηκαν περισσότερες ευκαιρίες να επανεκτιμηθεί η αξία του , απέβαλε ( αν και ποτέ δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ) την αμφιβολία του εφήμερου , ενδεχομένως συνδέθηκε με τη μαγεία του αινιγματικού και του ανεξιχνίαστου. Μπροστά του το νέο και αδοκίμαστο είναι φυσικό να ωχριά και να τρέμει σαν κλαράκι. Να αισθάνεται διαρκώς κρινόμενο πάνω στο μέτρο του παλιού και κλασικού. Επιπλέον , ας μη λησμονούμε ότι οι συνθήκες παραγωγής του λογοτεχνικού λόγου έχουν αλλάξει στην εποχή μας . Η απομόνωση , η γενικότερη άμβλυνση του συλλογικού πνεύματος , η στροφή προς τον εαυτό , η άνευ προσώπου επικοινωνία , η πρόταξη της εμπορικής επιτυχίας ,έχουν καταστήσει δύσκολη την παραγωγική επαφή μεταξύ των λογοτεχνών και συνακόλουθα την εύρεση ενός κοινού ιδανικού. Κάνοντας , λοιπόν , αυτές τις σκέψεις , επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι δε γνωρίζω αν αυτή η λογοτεχνική γενιά του 2010 υπήρξε , υπάρχει , αν κατασκευάστηκε ή θα κατασκευαστεί . Αυτό που βλέπω , και είμαι σίγουρος ότι συμμερίζονται  και άλλοι  την άποψή μου , είναι ότι υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι ποιητές και πεζογράφοι , όπως υπάρχουν και μέτριοι ή κακοί . Το αν ως σύνολο θα κατορθώσουν να ριζώσουν στο πετρώδες έδαφος του χρόνου και να στιγματίσουν την εποχή της συγγραφικής τους ακμής ,απομένει να αποδειχθεί .

Κώστας Τσιαχρής