Εμφανιζόμενη ανάρτηση

Η μόνη κληρονομιά

  Ένα ισχνό χαμόγελο  είναι κρυμμένο κάτω από το κράνος μου  Και τρέμει  Τις οβίδες που σφυρίζουν στον αέρα  και συντρίβουν τις ζωές  που κέ...

Σάββατο 23 Αυγούστου 2014

Σαπφώ "Ἔρος δ' ἐτίναξέ μοι φρένας" : Μετάφραση Κώστας Τσιαχρής




Ἔρος δ' ἐτίναξέ μοι φρένας, ὠς ἄνεμος
κὰτ ὄρος δρύσιν ἐμπέτων.

Σαν  τον  αγέρα
που  χιμάει
στις  βελανιδιές  
απάνω  στα  βουνά
Έτσι  
μου  τράνταξε
τα φυλλοκάρδια
ο  Έρωτας 

Τσιαχρής  Κώστας
Aύγουστος   2014

Πέμπτη 21 Αυγούστου 2014

ΑΛΚΑΙΟΣ "[δεῦτέ μοι νᾶ]σον" : Μετάφραση Κώστας Τσιαχρής



[δεῦτέ μοι νᾶ]σον Πέλοπος λίποντε[ς
[παῖδες ἴφθ]ι̣μοι Δ[ίος] ἠδὲ Λήδας,
εὐνόω]ι θύ[μ]ωι προ[φά]νητε, 
Κάστορ καὶ Πολύδε[υ]κες,

οἲ κὰτ εὔρηαν χ[θόνα] καὶ θάλασσαν
παῖσαν ἔρχεσθ᾽ ὠ[κυπό]δων ἐπ᾽ ἴππων,
ῤήα δ᾽ ἀνθρώποι[ς] θα[ν]άτω ῤύεσθε
ζακρυόεντος

εὐσ̣δ[ύγ]ων θρώισκοντ[ες ἐπ’] ἄκρα νάων
π]ήλοθεν λάμπροι πρό[τον’ ὀν]τρ̣[έχο]ντες,
ἀργαλέαι δ᾽ ἐν νύκτι φ[άος φέ]ροντες
νᾶϊ μ[ε]λαίναι.

Αφήστε  το  νησί του  Πέλοπα
κι  ελάτε  εδώ  
βλαστάρια   δυνατά 
του  Δία  και της  Λήδας
Με τρυφερή  καρδιά   
φανερωθείτε  μου
Κάστορα  Πολυδεύκη

Εσείς  που   τα  γοργόποδα
τ' άλογα καβαλάτε
σ' ολάκερη  τη  θάλασσα
και  την  πλατιά τη γη
να  φέρετε το  γιατρικό
από τον   παγερό  τον   θάνατο
στους  άμοιρους  ανθρώπους

Και στην  κορφή των  καλοζύγιαστων
των   καραβιών πηδάτε
αστράφτοντας  από  μακριά
καθώς στα  καραβόσχοινα
ψηλά  αναρριχιέστε 
και  χύνετε  στο  μελανό καράβι 
φως
μέσα  στην  τρομερή  νυχτιά 

Κώστας  Τσιαχρής  

Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

JEFF BUCKLEY "GRACE" Είκοσι χρόνια μετά


Δεν είναι εύκολο να καθίσεις και να γράψεις με καθαρό μυαλό λίγες γραμμές για ένα έργο που θαυμάζεις τόσο πολύ .Ακόμη κι αν έχουν περάσει είκοσι χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του , ακόμη κι αν έχεις ακούσει πάνω από πεντακόσιες φορές τα τραγούδια του , ακόμη κι αν έχεις ψάξει την παραμικρή ανάσα ,τα ξεδιπλώματα και τις κορυφώσεις αυτής της απαράμιλλης φωνής . Σε αγγίζουν ο θυμός της , ο φόβος της , η απόγνωσή της . Νιώθεις το ίδιο χέρι να σε βυθίζει πρώτα στο μελάνι της ανθρώπινης ψυχής κι έπειτα να περνά με το σφουγγάρι και να σε καθαρίζει ,να σου κρατάει τα μάτια ανοιχτά μέσα στην καταιγίδα , για να προλάβεις να δεις όλη την ομορφιά της . Και είναι πραγματικά κρίμα που αυτή η φωνή χάθηκε τόσο πρόωρα , τόσο άδικα , ώστε να μας αφήσει πίσω της ως μοναδική επίσημη ηχογράφηση αυτό το αριστούργημα που λέγεται Grace και που τούτο το καλοκαίρι συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του . Με τις πρώτες συγχορδίες του “Mojo Pin” και τους πρώτους λαρυγγισμούς του Buckley λαμβάνεις το μήνυμα και το ταξίδι αρχίζει . Λικνίζεσαι πάνω στις εναλλαγές των διαθέσεων και νιώθεις ότι τούτη η φωνή έρχεται , για να ταρακουνήσει το είναι σου . Το ομώνυμο “Grace” επιτείνει την αίσθηση της επιθυμίας για συναισθηματική κάθαρση . Ανάβει ολοένα και περισσότερο , σε περικυκλώνει , σε περικυκλώνει , σ’ αφήνει ξέπνοο και στο τέλος ξεσπά κι απελευθερώνει όλη την έντασή του . Κι εκεί που χρειάζεσαι μια λυρική πινελιά , για να κατευνάσεις τις ανατριχίλες που ένιωσες , έρχεται το “Last Goodbye” και καθορίζει με τρομακτική αυτοπεποίθηση την έννοια του pop τραγουδιού . To “Lilac wine” είναι μεθυστικό και εθιστικό . Ζαλίζει με τη μυστηριακή ατμόσφαιρά του και προετοιμάζει το κλίμα για ένα μεγαλειώδες τραγούδι ,όπως το “So real” ,στο οποίο ο Buckley οδηγείται σε απίστευτα ύψη ερμηνευτικής απόδοσης . Το “Hallelujah” του Leonard Cohen μεταμορφώνεται σε μία ευλαβική εξομολόγηση που κορυφώνεται στο τέλος σε μία αληθινή σπαρακτική κραυγή απόγνωσης . Το “Lover , you should’ve come over” είναι τρυφερό και φέρνει στο φως την ερωτική πλευρά του δημιουργού ,ενώ η διασκευή στο “Corpus Christi Carol” μετατρέπεται σε μία κατανυκτική ελεγεία και ανοίγει το δρόμο για το περισσότερο συναισθηματικά , ρυθμικά και ερμηνευτικά εκρηκτικό τραγούδι αυτού του δίσκου ,το “Eternal Life”. To “Dream Brother” κλείνει το “Grace” μέσα σε μία πανσπερμία ψυχεδελικών χρωμάτων . Είκοσι χρόνια λοιπόν μετά την πρώτη του έκδοση το “Grace” παραμένει ζωντανό , παραμένει ευρηματικό και ανυπέρβλητο . Και πάνω απ’ όλα διαιωνίζει το μύθο αυτού του ταλαντούχου νεαρού που χάθηκε με τραγικό τρόπο εκείνη τη νύχτα στα παγωμένα νερά του Μισσισσιππή …….
Κείμενο : Κώστας  Τσιαχρής 



Κυριακή 10 Αυγούστου 2014

Σαπφώ "Δεῦρύ μ᾽ ἐκ Κρήτας" : Μετάφραση Κώστας Τσιαχρής



δεῦρύ μ᾽ ἐκ Κρήτας ἐπ[ὶ τόνδ]ε·ναῦον
ἄγνον, ὄππ[αι τοι] χάριεν μὲν ἄλσος
μαλί[αν], βῶμοι δὲ τεθυμιάμε-
νοι [λι]βανώτῳ,
ἐν δ᾽ ὔδωρ ψῦχρον κελάδει δι᾽ ὔσδων
μαλίνων, βρόδοισι δὲ παῖς ὀ χῶρος
ἐσκίαστ᾽, αἰθυσσομένων δὲ φύλλων
κῶμα κατέρρει,
ἐν δὲ λείμων ἰππόβοτος τέθαλεν
ἠρίνοισιν ἄνθεσιν, αἰ δ᾽ ἄηται
μέλλιχα πνέοισιν [ ]
[ ]
ἔνθα δὴ σὺ στέμ‹ματ᾽› ἔλοισα Κύπρι
χρυσίαισιν ἐν κυλίκεσσιν ἄβρως
ὀμ‹με›μείχμενον θαλίαισι νέκταρ
οἰνοχόαισον
†τούτοισι τοῖς ἑταίροις ἐμοῖς γε καὶ σοῖς†


Έλα  εδώ  από την Κρήτη
σ' αυτό τον  ιερό  ναό
όπου  χαριτωμένο  περιβόλι
από  μηλιές  σε  περιμένει
και  το θυμίαμα  σιγοκαίει  στους  βωμούς

Εδώ το δροσερό  νερό
μες  στα κλωνάρια  της μηλιάς  βουίζει
Ολόκληρο  τον τόπο  αγκαλιάζουν 
οι  σκιές  από τα ρόδα
κι από τα φύλλα  που  λικνίζονται
στάζει  μια  νάρκωση  γλυκιά 

Εδώ που  βόσκουν   άλογα 
ένα  λιβάδι  το στολίζουν   
τ'  ανοιξιάτικα  λουλούδια
Εδώ  οι αύρες  ανασαίνουνε  γλυκά  

Πάρε λοιπόν  γιρλάντες  από  λούλουδα
Αφροδίτη μου 
και  ρίξε  απαλά  μες  στα χρυσά  ποτήρια
το  νέκταρ  σου  ανακατωμένο  με κρασί 
γι' αυτή τη  γιορτινή  μας  συντροφιά 
για  τους   δικούς μου
                και δικούς   σου  αγαπημένους 

Κώστας   Τσιαχρής
Αύγουστος   2014


Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014

TA ALBUMS ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ 2014

1.          FKA Twigs                                    LP1      


Αυτή η παράξενη μικρή Βρετανίδα με τις ρίζες από τη Τζαμάικα και την Ισπανία είναι ίσως αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη ελπίδα για την ανανέωση του rythm ' n blues ήχου .Μεγαλωμένη στο Gloucestershire και αργότερα στο Λονδίνο , ξεκίνησε την καριέρα της ως χορεύτρια ,αλλά από το 2012 και μετά άρχισε να ασχολείται με τη μουσική ,κυκλοφορώντας απανωτά μία σειρά από εξαιρετικά singles . To LP1 είναι το παρθενικό της άλμπουμ και ήδη οι κριτικές σε πολλά έγκυρα μουσικά περιοδικά είναι διθυραμβικές . Ο ήχος της οφείλει πολλά στο trip hop της δεκαετίας του 90 και σε συγκροτήματα ή καλλιτέχνες όπως οι Portishead ή o Tricky .Την ίδια στιγμή όμως η FKA twigs αξιοποιεί με τον πλέον δημιουργικό τρόπο επιρροές από τον D' Angelo και τη Sade αλλά και τον James Blake . Ιδιαίτερα ο τρόπος σύνθεσης και παραγωγής του τελευταίου φαίνεται να έχει επιδράσει καταλυτικά στο χτίσιμο των τραγουδιών της Twigs . Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτή η μυστηριώδης νεαρή δημιουργεί έναν δίσκο με ολοκάθαρο το προσωπικό της στίγμα και κατορθώνει να φέρει την soul μουσική αντιμέτωπη με ευφάνταστους underground ήχους .


2. Ben Frost                    AURORA
         


O συνθέτης και παραγωγός Ben Frost έχει την έδρα του στο Reykjavik της Ισλανδίας . Η μουσική του είναι μινιμαλιστική , πειραματική και ορχηστρική .To AURORA , ο πέμπτος του δίσκος , είναι εμπνευσμένο από το ταξίδι του στο Κογκό και μεταφέρει όλο τον πρωτογονισμό και το πάθος αυτής της παρθένας περιοχής φιλτραρισμένο με σκοτεινές , δραματικές και μερικές φορές τρομαχτικές μουσικές φόρμες . 



3.      JACK WHITE                    Lazaretto      
  

O Jack White δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις .Το Lazaretto , η δεύτερη προσωπική του δουλειά , δεν απέχει πολύ υφολογικά από το Blunderbuss .Περιέχει δυνατά rock τραγούδια στο ύφος των White Stripes ,country πινελιές , blues κιθάρες , ακόμη και hip hop στοιχεία στο ομώνυμο κομμάτι .Και μπορεί μετά από τόσα χρόνια να μην εκπλήσσει ή να μην ανανεώνει δραματικά τον ήχο του , ωστόσο εξακολουθεί να γράφει εξαιρετικές συνθέσεις και να συνδέει μοναδικά το παρόν με το παρελθόν της αμερικάνικης τραγουδοποιίας .Τόσο μοναδικά όσο κανένας άλλος .






4.     LA  DISPUTE                         Rooms  of  the  house   
 

Οι La Dispute είναι μία post hardcore μπάντα και κατάγονται από το Michigan ,όπου και σχηματίστηκαν το 2004 .Ο ήχος τους έχει όλα τα βασικά γνωρίσματα του είδους αλλά είναι πολύ πιο βαθύς από ανάλογα συγκροτήματα που κατατάσσονται μουσικά στον ίδιο χώρο . Το Rooms of the house είναι μια εξαιρετική δουλειά , γεμάτη από συναισθηματικές εξάρσεις και μελωδικά περάσματα που καταχωνιάζονται πίσω από πυκνά κιθαριστικά στρώματα και φωνητικά παραληρήματα.



5.          REAL  ESTATE                           Atlas    



    To Atlas είναι το τρίτο και κατά προσωπική εκτίμηση καλύτερο άλμπουμ του συγκροτήματος από το Brooklyn της Νέας Υόρκης . To συγκρότημα σχηματίστηκε το 2008 και σύντομα άρχισαν να ακολουθούν σε ζωντανές εμφανίσεις γνωστότερους καλλιτέχνες στους φίλους του εναλλακτικού ροκ , όπως οι Girls , ο Kurt Vile και οι Deerhunter . Στο Atlas o ήχος τους αποκτά μία ονειρική χροιά , γίνεται αιθέριος και ολοφώτεινος και κατορθώνει να φτάσει σε ουκ ολίγες λυρικές κορυφώσεις


     
6.    SPOON      THEY  WANT    MY   SOUL



Το μαγικό άγγιγμα του παραγωγού Dave Fridmann [έχει συνεργαστεί με συγκροτήματα ,όπως οι Flaming Lips , οι MGMT , οι Tame Impala, οι Mercury Rev και οι Mogwai , και έχει συμβάλει με την παραγωγή του στη δημιουργία αριστουργηματικών δίσκων ] είναι αισθητό σε όλες τις πτυχές της καινούργιας δουλειάς του συγκροτήματος από το Austin του Texas ,το οποίο δημιουργήθηκε το 1993, κατά την εποχή που μεσουρανούσε ο ήχος της Sub Pop . Έχοντας λοιπόν πίσω τους μία ιστορία σχεδόν 20 χρόνων ,οι Spoon επιστρέφουν 4 χρόνια μετά το Transference του 2010 με το ωριμότερο συνθετικά και εκτελεστικά έργο τους , προσφέροντάς μας μια μουσική νευρώδη μα συνάμα μελωδική .






7.    ΤΗΕ  SOULBREAKER   COMPANY                Graceless 



    Τούτοι εδώ οι Βάσκοι ανατρέχουν με μεγάλη μαεστρία στο παρελθόν του αμερικάνικου southern blues ήχου , ξεσκονίζουν τα δισκάκια των Creedence Clearwater Revival , ρίχνουν μια ματιά και στους Kings of Leon και μας προσφέρουν έναν δίσκο γεμάτο από ενέργεια και αλκοόλ.


8.    OUGHT                       More  than  any other day




Οι Ought είναι ένα συγκρότημα από το Μόντρεαλ του Καναδά , το οποίο εντάσσεται μουσικά στο είδος του post punk .Στο More than any othe day , την πρώτη τους δουλειά , στρέφουν τα βλέμματά τους προς τους Television , τους Talking Heads , τους Pavement και τους Pere Ubu , συνθέτουν μία σειρά από τραγούδια που αναφλέγονται σιγά σιγά και αποδεσμεύουν στην κορύφωσή τους απόγνωση , ενέργεια και πάθος .



9.  MORRISSEY        World peace  is  none  of  your  business




Πέντε χρόνια μετά την τελευταία του κυκλοφορία "Years of refusal" o θρυλικός τραγουδιστής των Smiths επιστρέφει με το καλύτερο άλμπουμ του εδώ και πολλά χρόνια ,και μας υπενθυμίζει γιατί οι Smiths ήταν τόσο μοναδικοί ,αλλά και γιατί ο ίδιος είναι ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές των τελευταίων τριάντα χρόνων



10 .   ALVVAYS                                                         Alvvays


Οι Alvvays είναι μία τετραμελής μπάντα από το Τορόντο του Καναδά και παίζουν εναλλακτική pop μουσική .To ντεμπούτο τους που έχει ως τίτλο το όνομά τους είναι μια μικρή αποκάλυψη ,καθώς οι μελωδικές κιθάρες ,οι ψυχεδελικές πινελιές και τα αρμονικά φωνητικά τους μας φέρνουν πίσω στα ηλιόλουστα καλοκαίρια της δεκαετίας του 60 .


- PARQUET   COURTS                                  Sunbathing  Animal


Το Sunbathing animal έρχεται να επιβεβαιώσει ότι αυτοί που ενθουσιάστηκαν με το προηγούμενο άλμπουμ τους , ανάμεσά τους και ο γράφων , είχαν απόλυτο δίκιο . Μ' αυτό το άλμπουμ οι Νεουορκέζοι ρόκερς προχωρούν ακόμη πιο πέρα ,προσπαθούν ν' αποδεσμευτούν από τον ευθύγραμμο punk rock ήχο του Light Up Gold και να προσδώσουν στη μουσική τους βαθύτερες διαστάσεις .



[Κριτικά  σημειώματα : Κώστας  Τσιαχρής]

Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

Μέλος και Λόγος στην ποίηση του Βάκη Λοιζίδη




Γράφει  ο   Κώστας  Τσιαχρής  

       Σε έναν ειρωνικό διάλογο με ένα ανολοκλήρωτο ποίημα του [«Γιατί σβήνεις αγριεμένο»] ,ο Βάκης Λοιζίδης θίγει με έναν αφοπλιστικό και αβίαστα φυσικό τρόπο ένα θέμα που βασανίζει αλύπητα όλους εκείνους που γράφουν ποίηση και θέλουν να πιστεύουν ότι το έργο τους συνιστά μια πράξη επικοινωνίας . Ειδικά τα τελευταία χρόνια που ο λόγος έχει καταντήσει υποχείριος της εικόνας κι αδυνατεί να πείσει για το βάρος της αυτόνομης ύπαρξής του . Συνομιλώντας λοιπόν με το ποίημα του ο Ποιητής αναρωτιέται με ποιο τρόπο καταξιώνονται σήμερα τα στιχουργήματα , για να καταλήξει υπαινικτικά  στο  ότι η αναγνώριση περιβάλλει μόνο εκείνους τους στίχους που προορίζονται για μελοποίηση . Υπαινίσσεται δηλαδή ότι το βασικό κλειδί για την επικοινωνία του ποιητή με το αναγνωστικό κοινό είναι η προσαρμογή του λόγου στο «μέλος» .

     Από αυτή την άποψη , ο Λοιζίδης εγείρει είτε άθελά του είτε σκόπιμα το μεγάλο ζήτημα των προσδοκιών του σημερινού αναγνώστη από τον ποιητή , και ευρύτερα της πρόσληψης της ποίησης . Η αλήθεια είναι ότι η ποίηση που γράφεται σήμερα έχει απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από αυτό που θα αποκαλούσαμε «μουσικότητα» . Οι ποιητές , προσηλωμένοι στο δόγμα του μοντερνισμού , που ορίζει ως συστατικά της επιτυχημένης γραφής το γριφώδες ύφος , την αφαίρεση , την ανατροπή των συντακτικών κανόνων και την υιοθέτηση του πεζολογικού τόνου , έχουν κατά κάποιο τρόπο συνεργήσει στην παραγωγή μιας ποίησης άνευρης , σχεδόν ανίκανης να συνομιλήσει με τις φωνές , με τις λέξεις , με τα σώματα και τις μουσικές των απλών ανθρώπων . Στις λίγες περιπτώσεις που αυτό γίνεται κατορθωτό , είναι γιατί οι ποιητές αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο των παραπάνω επιλογών και αγωνίζονται να επανασυνδέσουν την ποίηση με την απλότητα και με τη μουσική . 

    Ο Βάκης Λοιζίδης ανήκει ασφαλώς στην τελευταία κατηγορία . Φιλολογικά ωστόσο εντάσσεται στη μεγάλη ομάδα των ποιητών που κατάγονται από την Κύπρο και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως η «Γενιά μετά την εισβολή» . Πρόκειται για τη γενιά των ποιητών που αρχίζουν να δημιουργούν κυρίως μετά τη δεκαετία του 90 ,όταν πια τα τραύματα της τουρκικής εισβολής έχουν αρχίσει να απαλύνονται και η ποιητική θεματική αναζητά νέα πεδία έμπνευσης , μακριά από το εθνικο-πατριωτικό στοιχείο . Η πρώτη του συλλογή «Ποίηση και κολάζ» κυκλοφόρησε το 1995 και ακολούθησαν άλλες έξι , με τελευταία το «Ο άγγελος και ο γλύπτης» του 2011. Ας προσπαθήσουμε να διαγράψουμε τα γενικά χαρακτηριστικά της ποίησής του :
  • Ο λόγος του είναι καθαρός , ισορροπημένος ανάμεσα στη συγκίνηση και στο νόημα , άμεσος και χωρίς περιττά μαλάματα . Ο ποιητής κοιτάζει την Ποίηση κατάματα και σημαδεύει σ’ αυτό που μπορεί ακόμη να πει κάτι ουσιώδες . Ο λόγος του , σε μια εποχή που το γυμνό έχει χάσει ίσως οριστικά τη δύναμη του αιφνιδιασμού , έχει τη θράσος ν’ απογυμνώνει τα πράγματα και να εκπλήσσει 
  • Τα ποιήματα είναι ολιγόστιχα , με το λόγο συμπυκνωμένο στο βαθμό που πρέπει ,έτσι ώστε η αφαίρεση να μη λειτουργεί σε βάρος της ουσίας , να μη θολώνει παρά να φωτίζει την ανάγνωση . Έτσι , τίποτε δε φαίνεται περιττό , πρόσθετο , διακοσμητικό , αλλά και τίποτε λειψό , γριφώδες , σκοτεινό . Είναι τέτοια η διαύγεια της έκφρασης που εξαναγκάζει την αφαίρεση να τηρεί τις ισορροπίες , να προσδίδει χρώμα και χάρη στο ποιητικό συμβάν και να μην απομένει φόρμα που απλώς μεταφέρει ασύνδετες εμπειρίες 
  • Ο στίχος του άμεσος και δραστικός , βρίσκει τη γεωμετρία του με κόπο , μ’ ένα προσεκτικό ξεδιάλεγμα της λέξης εκείνης που θα προσθέσει στο σύνολο το ποιητικό ύψος . Από αυτή την άποψη , δεν είναι τυχαίο ότι ο ποιητής λειτουργεί με την τεχνική του γλύπτη ,καλλιτεχνική ιδιότητα την οποία πράγματι ο Λοιζίδης διαθέτει : φαίνεται να σκαλίζει προσεκτικά το ακατέργαστο ποιητικό υλικό του , διαμορφώνοντας αργά και μεθοδικά μικρά αλλά κομψά αγάλματα έκφρασης .
  • Η συχνή χρήση ερωτημάτων μαρτυρεί ένα ρευστό εσωτερικό κόσμο , όπου οι σκέψεις ανακατατάσσονται και δεδομένα γρήγορα μετατρέπονται σε ζητούμενα . Υπάρχει ένα διαρκές κυνήγι απαντήσεων , μια συνεχόμενη ορμή για αμφιβολία . Κι απ’ αυτή την οπτική , θα έλεγα , τα ερωτήματα απέχουν πολύ από τον τυπικό χαρακτηρισμό τους ως ρητορικών ή ως ασυναίσθητων ασκήσεων ύφους , Είναι περισσότερο τα σημάδια , οι εκχυμώσεις μιας βασανισμένης σκέψης , τις οποίες ο ποιητής εκθέτει χωρίς δισταγμό στο φως . 
  • Ο ποιητής επίσης αξιοποιεί εκφραστικά την επανάληψη δομικών στοιχείων : λέξεων , φράσεων , συντακτικών σχημάτων . Η επίμονη επαναφορά των παραπάνω στοιχείων αποκαλύπτει ένα είδος αναμέτρησης του ποιητή με τον εαυτό του , με την ποιητική του πλευρά , με την ποίηση , με το ποίημα , στο τέλος με τη λέξη . 
Εκτός από τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν , εμφανή είναι στην ποίηση του Λοιζίδη και κάποια σταθερά θεματικά μοτίβα : 

  • Η στάση προς την ποίηση και την τέχνη [το μοτίβο της απλότητας στην έκφραση ] : Επισημαίνει την τραγική αυταπάτη της δύναμης του ποιητή να κατευθύνει τις λέξεις , να τις στοιχίζει με τρόπο ναρκισσιστικά φιλόδοξο [ Ξέρεις τι’ ναι /να σ’ εγκαταλείπουν οι λέξεις / να μένεις μόνο / με τη μυρωδιά των ανθρώπων / που τις κατοίκησαν / να μένεις μόνο με την εμμονή / της πρωτοτυπίας /Ξέρεις τι σημαίνει / να σε προδώσει το ποίημα ;] Ειρωνεύεται την τάση πολλών ποιητών να χρησιμοποιούν αρχαίες φράσεις ως προμετωπίδες στα ποιήματά τους [Στο πέτο κάθε ποιήματος / βρίσκεις κι ένα αρχαίο μότο / θέλεις υποσημείωση να ξεναγηθείς / θάλασσα για ν’ απαλλαγείς / απ’ το αρχαιόπρεπο ύφος]. Διαπιστώνει με πικρία την αδιαφορία των σημερινών ανθρώπων για το ποιητικό συμβάν , ενώ σε άλλες εποχές η ποίηση αναστάτωνε τις εσωτερικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού [ Κάποιος ομολόγησε / πως οι ποιητές του προκαλούν δυσπεψία /Του βασανίζουν το σώμα / τα όργανα της πέψης /Ήθελε να πει τα έγκατα της ψυχής / Επρόκειτο γι άνθρωπο άλλης εποχής / Τέτοια κωλύματα –τέτοιες αντιστάσεις / δεν έχουν οι σύγχρονοι οργανισμοί ] .Αγωνιά για την τύχη της ποιητικής του παραγωγής , για τον τρόπο γνωστοποίησής της στο αναγνωστικό κοινό [Σήμερα που τα ποιήματα / κυκλοφορούνε συστημένα / πρέπει να βρω κι εγώ προξενητή / κι ας τον καλοπληρώσω /Αλλιώς θα πρέπει ν’ αρκεστώ / σε δύο ή τρεις ομότεχνούς μου]. Θλίβεται για τον αναγνώστη που αδυνατεί να φτάσει στη λέξη ,γιατί του έχουν ήδη καθορίσει το νόημά της [Σε κόσμο που μνημονεύει προτάσεις / και μέχρι να φθάσει στη λέξη / του έχουν αλφαδιάσει το νόημα]. Περιφέρει επίμονα την έκκλησή του προς τους δημιουργούς για απλότητα στην έκφραση [ το «Σεφερικό» μοτίβο της έκκλησης για απλότητα στην έκφραση ] σε τρία τουλάχιστον ποιήματα [Από το πλούσιο λεξιλόγιο /μην καθηλωθείς / Προτίμησε λόγια προσιτά/ κι ας πουν πως γράφτηκαν στο πόδι /Η πέραν του δέοντος επεξεργασία / φέρνει θάνατο ] - [Κολάσαμε την τέχνη μας / με τόσους λεκτικούς θανάτους /κι υπέρβαρη κυκλοφορεί / σχεδόν λιπόθυμη / επιζητεί την απερήμωσή της ] – [Μα τι έπαθε ο ποιητής / και ομιλεί ως τεχνοκρίτης ; /Μα τι έπαθαν και δεν μπορούν / να μιλήσουν αυθόρμητα ;/ Τουλάχιστον αυτούς που συναναστράφηκες / δεν τους έμαθες να μιλούν απλά; ] Η τέχνη τέλος είναι κατά τον ποιητή μια πράξη πάθους , ένα προϊόν της έκρηξης των αισθήσεων [Μα τι θα πει τέχνη; Χειρονομία εν βρασμώ ψυχής]
  • Η εμμονή της μνήμης [η αναζήτηση της καταγωγής , η αποκατάσταση της σχέσης με το παρελθόν ] . Προβληματίζεται πάνω στο ενδεχόμενο της διαγραφής της ιστορικής μνήμης , με το σκεπτικό μιας δυναμικής αντιμετώπισης της πραγματικότητας , με το όραμα της καταξίωσης των ηρώων στο παρόν τους , και αμφιβάλλει [Erase History /Γιατί; Τους ήρωες / είναι καλύτερα να μην τους διδασκόμαστε / να μη μας τους επιβάλλουν / μεταγενέστερες ιστορικές στιγμές / είναι καλύτερα να μπαίνουν / απ’ τα σοκάκια στη ζωή μας / με τις δικές τους συμπεριφορές ]. Χρησιμοποιώντας το μοτίβο των τριών , από τα οποία το τρίτο πάντα μεταφέρει την κρίσιμη στιγμή του ποιήματος , ταυτίζει τη μνήμη , τη σύγχρονη μνήμη με το κενό [Τρία παιδιά ζωγράφισαν τη μνήμη/ Το πρώτο την όρθωσε σα γίγαντα / Κάτι γνώριζε για τις δυνατότητές της / Το δεύτερο την είχε κάνει φάντασμα / Κι αυτό γνώριζε μια πτυχή της / Το τρίτο μου’ δωσε κόλλα λευκή / Αυτό γνώριζε τα περισσότερα ]. Δηλώνοντας τη διαφοροποίησή του από τους πολλούς ,ανάγει τη μνήμη σε καθοριστικό παράγοντα διεύρυνσης του οπτικού πεδίου του ανθρώπου [Κρεμώ τις μνήμες μου στους τοίχους / Έτσι έμαθα να ψηλώνω τα ταβάνια] . Σε άλλα ποιήματα , γίνεται έκκληση για αφύπνιση του συναισθήματος της καταγωγής , ακόμη κι αν ο κώδικας για την πρόσληψή της είναι ακατάληπτος [Κυπρομινωικά συλλάβισε την καταγωγή / κι ας εκληφθεί / ως άναρθρη κραυγή / βοώντος εν τη ερήμω ] , ή σχολιάζεται ο τρόπος με τον οποίο η γλώσσα διαστρέφει πολλές φορές την ιστορική μνήμη , ακρωτηριάζοντας τα ονόματα των προσώπων [Με κάτι τέτοιες περικοπές / στρεβλώνουν τη συλλογική μνήμη ].
  • Η αντιπαράθεση φθαρτού -υπερβατικού [ασυνείδητου –συνειδητού ] . Συχνά στην ποίηση του Λοιζίδη υπάρχει μια κίνηση από κάτι κρυφό , μισοφωτισμένο , βαθιά αποθηκευμένο , προς την αποκάλυψη , το ξεσκέπασμα . Στο ποίημα «Στο πρώτο διάζωμα» διαφαίνεται ότι ακόμη κι αν οι υποσυνείδητες εμπειρίες καταχωνιάζονται κάτω από καινούργια βιώματα , τελικά βρίσκουν τον τρόπο να φανερωθούν μέσα στην ποίηση και να καταλάβουν μάλιστα περίοπτη θέση [Είναι αντικείμενα /που ακόμα κι αν τα αποποιηθείς / ή τα κρύψεις στο πατάρι / φανερώνονται στο ποίημα /Το μισοκαμένο εικονοστάσι / τα οξειδωμένα ψαλίδια , / τα μισοτελειωμένα εργόχειρα /κι οι βεντούζες στο τσίγκινο κουτί /έχουν θέση στο πρώτο διάζωμα]. Αλλού πάλι γίνεται μια παράκληση στα σκοτεινά σημεία της ύπαρξης να επιτρέψουν στο ποιητικό εγώ να γευτεί το φως [Θέλω το νούφαρο στη θέση της καρδιάς / Με ακούς πυκνωμένο σκοτάδι της ύπαρξης ; Θέλω ν’ ανθίσω] . Η συνομιλία ωστόσο μεταξύ φθαρτού και υπερβατικού αποτυπώνεται ολοκληρωμένα , σε όλες τις διαστάσεις της , στη συλλογή «Ο άγγελος και ο γλύπτης» . Εκεί ο ποιητής επιλέγει να αποκαθηλώσει την αγγελική υπόσταση . Επιλέγει μεταξύ πέτρας και θείου την πέτρα , μεταξύ πτώσης και πτήσης την πτώση [Ο άγγελος τελείωνε / εκεί που θα’ πρεπε /να ξεκινά το πρόσωπό του / Το φωτοστέφανο /ήταν πεσμένο μπροστά / στα πόδια του ] .Το μοτίβο της αγγελικής προσήλωσης στο ιδανικό καταρρίπτεται και οι ανθρώπινες αναλογίες με τις οποίες εκφράζεται το υπερβατό , επιτρέπουν πια την προσχώρησή του στα εδάφη του γήινου , του ατελούς [Τον αποκαλείς λαϊκότροπο / σαν αυτούς στην αψίδα /με τις αναλογίες /να μην υπακούουν / στην εικόνα των αγγέλων].Υπάρχει μάλιστα μέσα στους αγγέλους ένα νοσηρό κομμάτι που δεν επιτρέπει στη φύση τους να περάσει ολοκληρωτικά στην περιοχή του άυλου [ Ένα τέταρτο καταστροφή / και τρία τέταρτα θρίαμβος / η ζωή των αγγέλων ]. Αλλά την ίδια ώρα που μεθοδεύεται η αποδόμηση της υπεργήινης σύστασής του αγγελικού , γίνεται έκκληση για την τήρηση ενός μέτρου ως προς την έκταση της ανατροπής ,έτσι ώστε να μη χαθεί εντελώς η παραμικρή υποψία ότι η απόσταση μεταξύ αγγέλου και ανθρώπου παραμένει [Μην βάζεις στη δύσκολη θέση / του ξεναγού τον άγγελο/ Ακατάληπτα μένουν τα στοιχειώδη / που τον λαμπρύνουν].
  • Το παρόν της Κύπρου . Ο Λοιζίδης συχνά παρατηρεί πτυχές της ζωής της σύγχρονης Κύπρου με ειρωνική διάθεση , με ένα είδος πικρίας για τη μετάλλαξη της αυθεντικότητας των ανθρώπων , του τοπίου και της παράδοσης του νησιού [Ναρκοθέτες και χορευτές συνάμα / κουβαλούμε την υπεροψία τριών ηπείρων / ως ανέτοιμοι ξενιστές πεταλούδων] – [Φοβάμαι πως εμείς / που αντί στη Χώρα πάμε στη Λευκωσία / και την πόλη λιμάνι /ντρεπόμαστε να πούμε Σκάλα / πήραμε άλλο δρόμο / από αυτόν που παίρνουν οι νησιώτες] . Την ίδια ώρα , στο ποίημα «Διαίρεση» , μία αριθμητική πράξη μεταφέρεται σαν οδυνηρό βίωμα από γενιά σε γενιά , για να ταυτιστεί με το πολιτικό δράμα που εξακολουθεί να βιώνει το νησί , για να συνδεθούν με τραγικό τρόπο μέσα στην έκταση 9 στίχων το παρελθόν , το παρόν και το μέλλον [Για τη διαίρεση / από μικρός κουβαλώ το φόβο/ Όταν την έμαθα στη Δευτέρα τάξη / τον τόπο μου διαίρεσαν / σε δύο πράξεις / Τώρα που τη μαθαίνω / στο δικό μου το παιδί / φοβάμαι / το πηλίκο θα επικυρωθεί ] 
  • Η σύγχρονη πραγματικότητα και η πρόσκληση για αυθεντική βίωση της ζωής . Ο ποιητής ,όπως θα αναμενόταν , στέκεται με σκεπτικισμό απέναντι σε οτιδήποτε αποδυναμώνει την ένταση και την αυθεντικότητα της ζωής ως φυσικού δώρου . Στο ποίημα «Για να μην αποθάνουμε πριν πεθάνουμε» ζητά την απελευθέρωση της έκφρασης και την επιβεβαίωση της ζωής , έτσι ώστε ο θάνατος να πάψει να υφίσταται ως απειλή και να έρθει ως φυσικό επακόλουθο μιας γνήσια βιωμένης πορείας . Απέναντι στο ξεθώριασμα της έντασης και της ποιότητας των συναισθημάτων εξαιτίας της εισβολής της τεχνολογίας , προτείνει την επιστροφή στο απρόβλεπτο των εκφράσεων του ανθρώπινου σώματος [Μα πώς να θυμώσεις / μέσω υπολογιστή / Ο θυμός / δεν προϋποθέτει / μικροτσίπ / Θέλει χειρονομίες /πρόσωπα αντικριστά ] . Προσπαθώντας τέλος στο ποίημα «Περί της δοτικής πτώσης» να δώσει μία υπαρξιακή εξήγηση στην κατάργηση της δοτικής πτώσης , περιγράφει με παραστατικό τρόπο το υπαρξιακό αδιέξοδο του σημερινού Ελληνισμού .
Κλείνοντας αυτή τη μικρή συνομιλία και επιστρέφοντας στον προβληματισμό που ο ίδιος ο ποιητής θέτει εξαρχής , η ποίηση του Βάκη Λοιζίδη δημιουργεί μουσική με τον τρόπο της . Μπορεί να της λείπουν τα στοιχεία εκείνα που θα της προσέδιδαν άμεσα μουσικότητα ,όπως η ομοιοκαταληξία , η ισοσυλλαβία των στίχων , το σταθερό μέτρο ή η ύπαρξη στροφής –επωδού , ωστόσο η ανάγνωσή της , με τις εικόνες της , με λοξοκοιτάγματά της στο χώρο του υπερβατικού , με την επαναφορά λέξεων και φράσεων , με τα επίμονα ερωτήματά της ,με τον ευλύγιστο στίχο της , γεννάει στο τέλος το τραγούδι στ’ αυτιά μας ....







Σάββατο 2 Αυγούστου 2014

Κωνσταντίνος Πετρίλης " Στο τέλος ακτινογραφία...."




Ο Κωνσταντίνος Πετρίλης είναι ένας νέος ποιητής που ζει μόνιμα και εργάζεται στην Αθήνα . Εκπαιδευτικός , ζωγράφος και λάτρης της μουσικής , άρχισε να ασχολείται με την ποίηση σχετικά πρόσφατα .Οι λογοτεχνικές του αναφορές , κατά τον ίδιο , εντοπίζονται στους νεουπερρεαλιστες ποιητές της μεταπολεμικής εποχής , όπως ο Μίλτος Σαχτούρης και ο Νάνος Βαλαωρίτης , αλλά ταυτόχρονα στα ποιήματά του διακρίνονται έντονα το αφηγηματικό στοιχείο , η χρήση της επανάληψης ως δομικού στοιχείου των ποιημάτων, το μαύρο χιούμορ και μία διάθεση εξερεύνησης της σκοτεινής πλευράς του εαυτού μας , με την οποία στο τέλος ωστόσο συμβιβάζεται ,έστω και οδυνηρά . Το βασικό άλλωστε δόγμα το οποίο ασπάζεται στην καλλιτεχνική του δημιουργία είναι "συμβιβασμός με το απρόβλεπτο" . Και πράγματι ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να παρατηρήσει ότι τα ποιήματά του εξελίσσονται απρόβλεπτα , μέσα στο σχήμα μιας εξομολογητικής παρόρμησης , η οποία δεν καταλήγει πουθενά . Οι λέξεις μοιάζουν να στριφογυρίζουν γύρω από μια εμμονή , γύρω από μια σκέψη που αναπτύσσεται διαρκώς και δεν επιτρέπει ,ούτε στον ίδιο τον ποιητή , να σταθεί και να κυριευθεί από μία συγκεκριμένη διάθεση . Στο τέλος όμως ένας στίχος , μία λέξη , ένα σημείο στίξης αφήνουν να εννοηθούν πολλά και ως εκ τούτου ν' αποκτήσουν άλλη διάσταση αυτά που γράφονταν πριν . Η πρώτη ποιητική συλλογή του Κωνσταντίνου Πετρίλη θα είναι πιθανόν έτοιμη το χειμώνα ,αλλά μου έκανε την τιμή να μου αποστείλει μερικά δείγματα της δουλειάς του ,από τα οποία θα σας παρουσιάσω το ποίημα "Στο τέλος ακτινογραφία" [Κώστας Τσιαχρής] 


Όπως  μέσα στη  φωτιά  αγγίζεις  
περνάει  η φλόγα => νάτος  ο  αχινός
τρύπα με  τρύπα  με  στο  σώμα  τρύπα   με
με τ' αγκάθια   σου  με  τις αχτίνες  σου
ό,τι  μπορείς  κι ό,τι   θυμίζει   λάβα
Κάποτε   ζύγισα  μέσα  στα χρόνια  που  έφευγαν
ένα  μεγάλο  κάρβουνο  μισοσβησμένο
μισοπεθαμένο
κι απ' το λίγο  της  φωτιάς  του  κατάλαβα
κι απ'το  λίγο  της  μαυρίλας  του   σκούπισα
τα χέρια  μου   μαύρισαν
άγγιξα  το  μέτωπο   μαύρος ο  ιδρώτας
άγγιξα  τη  ζωή  μου  κρύφτηκαν  οι  τύψεις
κάποτε  έστριψα  μέσα  στο νήμα  που γύρναγε
τσιγάρο  για να καπνίσω  μέρες
να καπνίσω μια  ζωή  που  δενότανε  πιο  πολύ στο  αδράχτι
Κι  έμπαινε  στα  χρόνια  μου πολύς  καπνός
κι έβγαινε  απ' τα  χρόνια  μου  μεγάλο  αχ
Ώσπου   βγήκε η  ακτινογραφία
κι έδειξε :   Καρκίνο  στη μνήμη ......................................